Ο τουρισμός και το δημόσιο αίσθημα

Tης Ελλης Τριανταφυλλου (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 28/7/2010)

«Οικονομικά θα το αντέξω, αλλά με συνθλίβει ψυχολογικά», προσπαθούσε να μου εξηγήσει η φίλη μου φανερά εκνευρισμένη γι’ αυτό που της συνέβη στις καλοκαιρινές της διακοπές. Επέλεξε να πάει στο ίδιο μέρος όπου πήγε και πέρυσι και να μείνει στην ίδια πανσιόν όπου μένει τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Δεν επέμεινε στο τηλέφωνο όταν στην ερώτηση πόσο κοστίζει, ο ιδιοκτήτης της απάντησε: «Mα, προς Θεού, εσείς είστε πια δικός μας άνθρωπος», διότι ακόμη και να μην ήταν δικός τους άνθρωπος, ήξερε πόσο πλήρωνε όλες τις προηγούμενες φορές. Τα ίδια! Αλλωστε, δεν μιλάμε καν για μέρος τουριστικό, από εκείνα τουλάχιστον που βρίσκονται στις πρώτες δέκα, είκοσι θέσεις πιθανών προορισμών.

Σάστισε τόσο πολύ όταν ο ξενοδόχος της έδωσε τον λογαριασμό, που δεν αντέδρασε καθόλου: πλήρωσε το διπλό, ακριβώς, από πέρυσι, αντίτιμο ακούγοντας ότι η καλύτερη τιμή ήταν λόγω της γνωριμίας, μάζεψε τα μπογαλάκια της κι έφυγε. Στενοχωρήθηκε πολύ. Oχι γιατί βγήκε εκτός προϋπολογισμού. Είναι κι αυτό ένα ζήτημα, αλλά όχι το μεγαλύτερο. Την πείραξε που πήγε με όλη της την καλή διάθεση σε ένα μέρος που το είχε ξεχωρίσει, μεταξύ πολλών άλλων, ακριβώς για τη συμπεριφορά των οικοδεσποτών - ξενοδόχων, για την απλότητα, την καλοπροαίρεση και τη ζεστασιά που νόμιζε ότι είχε διακρίνει. Αυτό την πείραξε. Οτι ο ιός αυτής της νέας, αλλόκοτης εποχής χτυπάει πια ανεξέλεγκτα και στην πιο μακρινή γωνιά της χώρας. Oτι η κρίση, αντί να μας συνετίζει και να μας προσγειώνει στις πραγματικές αξίες –μεταφορικά και ουσιαστικά– φέρνει στην επιφάνεια ό, τι λείπει από τον καθένα.

Oλη η Ελλάδα, απ’ άκρου εις άκρον συζητάει για την κρίση. Συζητάει για τις τιμές που μοιραία θα πέσουν, για την προσφορά υπηρεσιών που επίσης μοιραία θα βελτιωθεί και για την επίδραση που θα έχει όλη αυτή η εθνική περιπέτεια στην προσωπική πορεία ενός εκάστου. Προς στιγμήν, όμως, εξακολουθεί να πληρώνει ό, τι αγοράζει στις ίδιες ή σχεδόν στις ίδιες τιμές, για να μην αναφερθούμε και στις πολλές, είμαι σίγουρη, περιπτώσεις, όπου οι επιχειρηματίες προσπαθούν να κάνουν αυτόματη απόσβεση της χαμηλής ζήτησης κατακρεουργώντας όσους τους επέλεξαν για τις πολύτιμες διακοπές τους. Βαρέθηκε πια ο κόσμος να ακούει διαρκώς τους εκπροσώπους του βασικού μοχλού του τουρισμού, τους ξενοδόχους να διαμαρτύρονται με κάθε ευκαιρία, λες και είναι οι μόνοι άμοιροι ευθυνών για την κρίση που πλήττει τον κλάδο τους. Διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για τη λευκή απεργία των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας που έπληξε βάναυσα τον τουρισμό στην αιχμή της τουριστικής κίνησης και για τους φορτηγατζήδες που στραγγαλίζουν την τουριστική αγορά. Oχι ότι έχουν άδικο για τις συνέπειες των παραπάνω κινητοποιήσεων, αλλά αυτές τουλάχιστον είναι συγκυριακές και συμβαίνουν παντού. Το ερώτημα που δεν απαντούν –προφανώς διότι δεν τους βολεύει– είναι τι πράττουν οι ίδιοι όλα αυτά τα χρόνια για να προστατεύσουν τη μοναδική, όπως οι ίδιοι την αποκαλούν, βαριά βιομηχανία της χώρας.

Είπαν ότι θα μειώσουν τις τιμές. Οι περισσότεροι δεν το έπραξαν. Οι άλλοι, οι ελάχιστοι που τις μείωσαν, πήγαν να βγάλουν τα σπασμένα από γύρω γύρω. Oπως έλεγε συνάδελφος που επέλεξε να αξιοποιήσει τη θεαματική προσφορά πολύ γνωστής αλυσίδας ξενοδοχείων πολλών αστέρων, μετάνιωσε την ώρα και τη στιγμή διότι το φαγητό (μεσημεριανό και βραδινό) που περιλαμβανόταν στη χαμηλή τελική ημερήσια τιμή ήταν κυριολεκτικά για τα σκουπίδια. Iδια εικόνα και στις περισσότερες ταβέρνες και εστιατόρια σε τουριστικές περιοχές, με τη χωριάτικη απλώς να θυμίζει κάτι από πραγματική σαλάτα, τις μερίδες να μοιάζουν με προσωποποίηση της κρίσης και τα γκαρσόνια έτοιμα να χυμήξουν σε κάθε σου αίτημα. Oλοι ξέρουν ότι τα περιθώρια στενεύουν και ότι τα πάσης φύσεως τερτίπια του παρελθόντος μάς έφτασαν εδώ όπου είμαστε σήμερα.

Oλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά, λοιπόν, οι εκπρόσωποι του τουρισμού είναι που πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν πράγματι να προστατεύσουν ως κόρην οφθαλμού τον εθνικό μας θησαυρό. Αν ναι, τότε θα πρέπει να χαράξουν τη νέα πορεία και να προσδιορίσουν εαυτούς πάνω σε αυτήν. Να απαντήσουν με ειλικρίνεια τι ήταν και τι θέλουν να γίνουν. Oσοι μπορούν. Oσοι δεν μπορούν, τουλάχιστον ας σωπάσουν. Οι οργισμένοι αφορισμοί δεν πείθουν πια κανένα. Μόνο προκαλούν το δημόσιο αίσθημα. Εγχώριο και εισαγόμενο...