Εκτιμώ ότι η ελληνική κοινή γνώμη μέχρις αυτήν τη στιγμή δεν γνωρίζει το βάθος και την έκταση της οικονομικής κρίσης. Συστηματικά καλλιεργείται η εντύπωση ότι η χώρα διέρχεται μια δύσκολη περίοδο, την οποία κάποια στιγμή θα ξεπεράσει και θα επανέλθει στην προτέρα κατάσταση. Αυτό φυσικά δεν πρόκειται να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι διάφοροι μηχανισμοί διάσωσης της ελληνικής οικονομίας, είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ), εκλαμβάνονται ως δυσάρεστες λύσεις, αλλά λύσεις, κι όμως, ο ουσιαστικός μηχανισμός διάσωσης της χώρας είναι πρωτίστως η εθνική αυτογνωσία. Αυτή επιβάλλει μια πλήρη και ακριβή περιγραφή του προβλήματος, η οποία δεν έχει γίνει ακόμη.
Η οικονομική κρίση οδηγεί την Ελλάδα στην κατηγορία των τριτευρωπαϊκών χωρών. Η χώρα εισήλθε σε μια βαθιά και αγνώστου διαρκείας περίοδο φτώχειας και απομείωσης όχι μόνο λόγω του υψηλού δημοσίου χρέους, αλλά, συνδυαστικά και περισσότερο, λόγω του υψηλού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δηλαδή λόγω της αποξηραμένης οικονομίας και της χαμηλής εδώ και χρόνια ανταγωνιστικότητάς της.
Τα ελλείμματα που σήμερα μας «πνίγουν» δεν είναι μόνο ένα απλό συγκυριακό αποτέλεσμα ανεύθυνων οικονομικών επιλογών, αλλά και μια βαθιά αυτοκαταστροφική επιλογή της πολιτικής τάξης πολλών δεκαετιών, που οι συνέπειές της διογκώθηκαν εκθετικά από την ανικανότητα της προηγούμενης κυβέρνησης και κληροδοτήθηκαν στη σημερινή κυβέρνηση.
Απαιτούνται συθέμελες αλλαγές για να απελευθερωθούν οι σχολάζουσες δυνάμεις της οικονομίας αλλά και η ίδια η κοινωνία από τα στερεότυπα που τη διατηρούν καθηλωμένη.
Δεν συμφωνώ μ' όσους προτείνουν, προφανώς από πολιτική αδυναμία, το δρόμο των «χαμηλών» και «σταδιακών» μεταρρυθμίσεων. Κατά τη γνώμη μου, οι βραδείες μεταρρυθμίσεις σπάνια επιτυγχάνουν το σκοπό τους, γιατί, εντωμεταξύ, η χώρα συνηθίζει στην κατάσταση που προκάλεσε την πίεση για μεταρρύθμιση, ενώ αυτή η πίεση και ο ενθουσιασμός, που άνευ τούτων καμιά μεταρρύθμιση δεν επιτυγχάνει, βαθμηδόν εξανεμίζονται. Ο τραγικός ρεαλισμός της ιστορίας λειτουργεί ερήμην των βραδυπορούντων.
Η Ελλάδα είναι ήδη σε καθεστώς διεθνούς οικονομικού ελέγχου. Αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι:
Στη χώρα θα επιβληθεί αναγκαστικά ένας άλλος τύπος και, κυρίως, ένα άλλο πνεύμα διακυβέρνησης -με ό,τι αυτά συνεπάγονται.
Το αμέσως επόμενο διάστημα θα αρχίσουν να λαμβάνονται και να επιβάλλονται μέτρα ανάταξης της οικονομίας και της διοίκησης της χώρας σε ευρεία κλίμακα: θα επιβληθεί ένα μεταρρυθμιστικό σοκ στα πεδία της κοινωνικής ασφάλισης και της αγοράς εργασίας, θα επιβληθούν –και πρέπει-καθολικές αποκρατικοποιήσεις και δραστικός περιορισμός των μισθοδοτούμενων υπαλλήλων του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης και θα ληφθούν -και πρέπει- ολιστικά μέτρα διαρθρωτικών αλλαγών για την ανάταξη των υποβαθμισμένων σήμερα λειτουργιών στην παιδεία, την υγεία, την κοινωνική προστασία και τη δικαιοσύνη.
Θα πιεστούν οι ελληνικές τράπεζες να συμπτυχθούν σε δύο τραπεζικούς πόλους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον διεθνή ανταγωνισμό.
Επειδή η Ελλάδα ανήκει στην ευρωζώνη και αδυνατεί να προχωρήσει σε νομισματική υποτίμηση προκειμένου να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, θα οδηγηθεί σε δημοσιονομική υποτίμηση με περιορισμό της διαθέσιμης καταναλωτικής δυνατότητας των μισθωτών, τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα.
Θα επιχειρηθούν παρεμβάσεις στους τομείς διευκόλυνσης των ξένων επενδύσεων, στη λειτουργία του ανταγωνισμού, στην απελευθέρωση των αγορών κ.λπ.
Τέλος, απαιτείται αποκεντρωμένη διοικητική συγκρότηση της χώρας στη βάση έξι αυτοδιοικούμενων περιφερειών, αντί των σημερινών δεκατριών, με κεντρική ευθύνη την ενδογενή τους ανάπτυξη και τη μετάταξη σε αυτές όλων των αργούντων στα υπουργεία και στους κεντρικούς οργανισμούς υπαλλήλων, που εφεξής θα στελεχώνονται μόνο από εξειδικευμένους υπαλλήλους επιτελικών προσόντων.
Αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν γίνουν, ελλοχεύει πιθανός κίνδυνος να επικαθίσει οικονομικός παγετώνας στη χώρα.
Το μεταπολιτευτικό οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, που στηρίχθηκε κυρίως στην υπέρμετρη κατανάλωση, απεβίωσε. Το καινούριο που θα οικοδομηθεί είναι το ζητούμενο της πολιτικής ευθύνης της παρούσης περιόδου.
* Ο Αλέκος Παπαδόπουλος είναι πρώην υπουργός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου