ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΟΥΝ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ;

Όσο η αβεβαιότητα θα κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά, οι επιχειρήσεις θα αποταμιεύουν εις βάρος των επενδύσεων και της απασχόλησης.

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Γιατί οι επιχειρήσεις στις αναπτυγμένες χώρες αποταμιεύουν τόσο πολύ; «Η απάντηση είναι η αβεβαιότητα», τονίζει ο Λώρενς Κότλιεκοφ, καθηγητής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης στις ΗΠΑ. «Η αβεβαιότητα αυτή», προσθέτει, «πηγάζει από το γεγονός ότι δεν γνωρίζουν αν θα μπορέσουν να δανειστούν, αν αυτό χρειαστεί, και με ποιο επιτόκιο. Υπάρχει επίσης αβεβαιότητα και για τους φόρους που ενδεχομένως θα κληθούν να πληρώσουν, αλλά και για την πορεία της ζήτησης των ήδη κυκλοφορούντων προϊόντων τους. Τέλος, η αβεβαιότητα καλύπτει και τα νέα προϊόντα που θα συναντήσουν στον δρόμο τους».

Ωστόσο, πέρα από τους παραπάνω μικροοικονομικούς λόγους που ωθούν τις επιχειρήσεις στην αποταμίευση παρά στις επενδύσεις, υπάρχουν και τέσσερις μακροοικονομικής φύσεως λόγοι που ενισχύουν την αβεβαιότητα. Πρόκειται για το ήδη προβληματικό χρηματοοικονομικό σύστημα, για τον κίνδυνο πτώχευσης αναπτυγμένων χωρών, γι ατην εκτύπωση χρήματος από τις Κεντρικές Τράπεζες και για τις προκύπτουσες ανισορροπίες που δικαιολογούν απαισιόδοξες προβλέψεις.

Γεγονός είναι, επίσης, επισημαίνουν αρκετοί οικονομικοί παρατηρητές, ότι οι πραγματοποιούμενες χρηματοοικονομικές μεταρρυθμίσεις πάσχουν από βάθος και άρα δεν πείθουν ότι θα αποφευχθούν νέα προβλήματα στο μέλλον. Κατά κύριο δε λόγο, υποστηρίζουν ότι παραμένει το παλαιό σύστημα πληροφόρησης των μετόχων της επιχείρησης, το οποίο προσφερόταν για λαθροχειρίες, με αποτέλεσμα ορισμένα ζωτικά στοιχεία της σύνθεσης των «ιδιοκτητών» της εταιρείας να παραμένουν σκοτεινά. Κατ’ επέκτασιν, οι αξιολογήσεις των εισηγμένων εταιρειών από χρηματοοικονομικές εταιρείες, όπως η JP Morgan ή η Goldman Sachs, βασίζονται περισσότερο στην εμπιστοσύνη παρά στην διαφάνεια.

Όπως προκύπτει όμως από τις περιπτώσεις της Bear Stearns και της Lehman Brothers, η εμπιστοσύνη στην εντιμότητα και την υπευθυνότητα των τραπεζιτών ενίοτε μπορεί να βρίσκεται …σε διακοπές. Στην περίπτωση αυτή, οι ηγετικοί μάνατζερς των εταιρειών πιστεύουν ότι οι παρεχόμενες κυβερνητικές εγγυήσεις για τα χρέη των χρηματοοικονομικών συστημάτων, ήτοι των τραπεζών, σε Ευρώπη και Αμερική, δεν αλλάζει την κατάσταση. Έτσι, οι φορολογούμενοι μετατρέπονται σε πιστωτές επιχειρήσεων, που στην ουσία τούς πωλούν «δηλητήρια» συσκευασμένα σε διαφορετικές απ’ ό,τι στο παρελθόν φιάλες.

Όσο για τις κυβερνητικές εγγυήσεις προς τις τράπεζες, στην πραγματικότητα, ενώ εμφανίζονται ως ενισχυτικές της αγοραστικής δύναμης, σε περίπτωση ανάγκης θα αποδειχθούν πληθωριστικές –και το ενδεχόμενο αυτό μόνον εμπιστοσύνη δεν προκαλεί.

Έτσι, αν δεν υπάρξουν φερέγγυες χρηματοοικονομικές και φορολογικές μεταρρυθμίσεις, απλές και διαφανείς ώστε να τις καταλαβαίνει ο απλός πολίτης, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν θα αποκτήσουν ποτέ την απαραίτητη εμπιστοσύνη για να επενδύσουν και να δαπανήσουν. Συνεπώς, οι αναπτυγμένες οικονομίες θα βρίσκονται συνεχώς υπό συνθήκες φθοράς και αφθαρσίας, οι οποίες, όπως είναι αυτονόητο, δεν θα αποτελέσουν ποτέ αναπτυξιακό εργαλείο. Η δυσθυμία δεν υπήρξε ποτέ καλός σύμβουλος ανάπτυξης.