Η Κίνα και η δύναμη της μπλογκόσφαιρας

Κοινότητα των περίπου 70 εκατομμυρίων μπλόγκερ έχει καταστεί de facto η φωνή των πολιτών

του Thomas Friedman

Ηταν αναπόφευκτο. Από τη στιγμή που η Κίνα άρχισε να αποτινάσσει τον κομμουνισμό και να μετατρέπεται σε παγκόσμια οικονομική δύναμη, οι ηγέτες της ακολούθησαν τη στρατηγική της «ειρηνικής ανόδου»: να είσαι μετριοπαθής, να συμπεριφέρεσαι με σύνεση, να μην τρομάζεις τους γείτονες, και βέβαια να μην κινητοποιείς κάποια συμμαχία εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αλλά τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι φωνές στην Κίνα που λένε ότι «το μέλλον ανήκει σε εμάς και πρέπει να το μάθει αυτό ο κόσμος ή έστω η γειτονιά μας». Προς το παρόν αυτές οι φωνές προέρχονται κατά κύριο λόγο από στρατηγούς εν αποστρατεία και καυστικούς μπλόγκερ- και η κινεζική ηγεσία παραμένει επιφυλακτική.

Μια διπλωματική λογομαχία το καλοκαίρι έκανε τους γείτονές της και την Ουάσιγκτον να αναρωτιούνται για πόσο διάστημα ακόμη η Κίνα θα συνεχίσει να συμπεριφέρεται σαν ένας φιλικός γίγαντας. Οι ηγέτες της χώρας δέχονται διαρκείς πιέσεις να είναι πιο δυναμικοί από μια λαϊκιστική- και εθνικιστική- μπλογκόσφαιρα με περίπου 70 εκατομμύρια μπλόγκερ, η οποία ελλείψει δημοκρατικών εκλογών γίνεται η de facto φωνή των πολιτών.

Η διπλωματική διαμάχη ήταν μια συνεδρίαση της Ενωσης Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Αsean), που πραγματοποιήθηκε στο Ανόι στις 23 Ιουλίου. Σε αυτή συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών από τα 10 κράτη-μέλη της Αsean, καθώς και η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντονμε τον κινέζο ομόλογό της Γιανγκ Γετσί.

Σύμφωνα με έναν διπλωμάτη που βρέθηκε στη συνάντηση, ο ένας μετά τον άλλον οι υπουργοί της Αsean προειδοποίησαν την Κίνα να υπαναχωρήσει από την απόφασή της να διεκδικήσει την «αδιαμφισβήτητη» κυριαρχία της στην πλούσια σε φυσικούς πόρους Νότια Κινεζική Θάλασσα, η οποία εκτείνεται από τη Σιγκαπούρη ως τα Στενά της Ταϊβάν και το Βιετνάμ και από την οποία περνούν τα μισά φορτηγά πλοία του κόσμου κάθε χρόνο.

Πιστεύεται επίσης ότι ο βυθός της διαθέτει μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τελευταία το κινεζικό πολεμικό ναυτικό έχει εντείνει τη δράση του κατά των αλιευτικών σκαφών που «παραβιάζουν» την κυριαρχία της χώρας εκεί. Επιπλέον, η Κίνα έχει εμπλακεί σε ναυτικές διενέξεις με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία.

Καθώς οι υπουργοί της Αsean συμφωνούσαν ότι οποιεσδήποτε διεκδικήσεις εθνικής κυριαρχίας πρέπει να επιλυθούν με ειρηνικό τρόπο και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ο κινέζος υπουργός Εξωτερικών άρχισε να γίνεται επιθετικός, σύμφωνα με κάποιον συμμετέχοντα. Και όταν η κυρία Κλίντον είπε ότι η Νότια Κινεζική Θάλασσα είναι μια περιοχή όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν «εθνικό συμφέρον» στην «ελευθερία της ναυσιπλοΐας», ο κινέζος υπουργός Εξωτερικών ζήτησε μια σύντομη διακοπή και μετά εξέφρασε τη γνώμη του.

Μιλώντας χωρίς κείμενο επί 25 λεπτά, ο Γιανγκ επέμεινε ότι αυτό είναι ένα διμερές ζήτημα, όχι ένα ζήτημα μεταξύ της Κίνας και της Αsean. Την περισσότερη ώρα κοιτούσε προς την κατεύθυνση της κυρίας Κλίντον, σημειώνοντας παράλληλα ότι «η Κίνα είναι μια μεγάλη χώρα» και ότι τα περισσότερα μέλη της Αsean «είναι μικρές χώρες», όπως έγραψε η «Washington Ρost».

Ολοι στην αίθουσα, είπε ο διπλωμάτης, κατάλαβαν ότι ο κινέζος υπουργός προσπαθούσε να τρομοκρατήσει την ομάδα και να διαχωρίσει όσους είχαν διεκδικήσεις από εκείνους που δεν είχαν προκειμένου να μην υπάρξει συλλογική δράση της Αsean και κάθε χώρα να διαπραγματευτεί με την Κίνα ξεχωριστά.

Οταν έφτασαν τα νέα στο Πεκίνο, οι ηγέτες της Κίνας προσπάθησαν να υποβαθμίσουν το γεγονός φοβούμενοι ότι έπειτα από μία δεκαετία παρακμής της αμερικανικής επιρροής στην περιοχή οι γείτονες της Κίνας θα οδηγούνταν και πάλι στην αγκαλιά των Ηνωμένων Πολιτειών. Το κατά πόσο οι ηγέτες της Κίνας θα καταφέρουν να μην προκαλέσουν ένταση στις σχέσεις με τους γείτονές τους εξαρτάται εν μέρει και από έναν τρίτο παράγοντα: την κινεζική μπλογκόσφαιρα, όπου μια ολόκληρη γενιά Κινέζων που έχει γαλουχηθεί με την ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δύση θέλουν να περιορίσουν την Κίνα σε ρόλο κομπάρσου στη διεθνή σκηνή, τώρα έχουν τα δικά τους μεγάφωνα για να επικρίνουν όποιον κινέζο αξιωματούχο εμφανίζεται πολύ διαλλακτικός σαν «φιλοαμερικανό» ή «προδότη».

«Για πρώτη φορά η Κίνα έχει μια δημόσια σφαίρα για να συζητάει όλα όσα αφορούν τους κινέζους πολίτες. Με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης ακουγόταν μόνο η φωνή της ελίτ. Αυτό άλλαξε με το Διαδίκτυο. Αλλά αυτός ο ιντερνετικός κόσμος είναι πιο λαϊκιστικός και πιο εθνικιστικός. Οι νέοι έμαθαν να σκέφτονται επί χρόνια ότι οι εχθροί μας μάς επιβουλεύονται. Τώρα όλοι αυτοί έχουν το Ιnternet για να εκφραστούν» εξήγησε ο Χου Γιονγκ, ειδικός σε θέματα μπλογκόσφαιρας στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου. Δώστε προσοχή σε αυτόν τον χώρο. Η εποχή όπου ο Νίξον και ο Μάο μπορούσαν να διαχειριστούν μυστικά αυτή τη σχέση έχει παρέλθει. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και πολλοί παίκτες που μπορούν να βάλουν φωτιά ή να καλμάρουν τις σινοαμερικανικές σχέσεις. Ή, για να παραφράσουμε την πριγκίπισσα Νταϊάνα, «είμαστε τρεις σε αυτόν τον γάμο».