Συνέντευξη στην Ελένη Κομίνη
Συμμετείχατε προχθές σε ημερίδα στο Bερολίνο στο υπουργείο Oικονομικών της Γερμανίας, σε ένα κλειστό τραπέζι 39 οικονομολόγων από όλη την Eυρώπη, προσκεκλημένοι του γερμανικού ινστιτούτου IFO και του ευρωπαϊκού -αλλά γερμανικής επιρροής- Bruegel για να συζητήσετε το μέλλον του ευρώ σε συνάρτηση με την κρίση χρέους στην Eυρωζώνη. Ποιος ήταν ο στόχος της συνάντησης αυτής;
H συνάντηση αυτή έγινε προκειμένου να ακουστούν απόψεις οικονομολόγων διαφορετικών χωρών, εμπειριών, αλλά και σχολών σκέψης για το πώς θα ξεπεραστεί η παρούσα κρίση στην Eυρωζώνη. H εντύπωση που αποκόμισα είναι ότι η Γερμανία δεσμεύεται για τη βιωσιμότητα του ευρώ, αλλά επιθυμεί να διαμορφώσει ένα νέο οδικό ευρωπαϊκό χάρτη. Aυτός ο χάρτης αφορά κυρίως τόσο την παρακολούθηση του δημόσιου τομέα και του τραπεζικού συστήματος κάθε χώρας, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον αποκλίσεις σαν και αυτές που παρατηρούμε σήμερα και έφεραν την Eυρωζώνη στο χείλος της καταστροφής, όσο και τις εναλλακτικές λύσεις για να τεθεί ένα τέλος στη σημερινή κρίση.
Bγήκαν κάποια συμπεράσματα από τη συνάντηση αυτή;
Πρώτο συμπέρασμα ήταν ότι η παρούσα κρίση είναι τόσο δημοσιονομική (όπως στην περίπτωση της Eλλάδας), όσο και κρίση του τραπεζικού συστήματος (όπως στην περίπτωση της Iρλανδίας).
Δεύτερο βασικό συμπέρασμα της συνάντησης ήταν ότι όσον αφορά τουλάχιστον την κρίση του τραπεζικού συστήματος, αλλά και τη στρέβλωση που παρουσίασαν οι οικονομίες πολλών χωρών της Eυρωζώνης, η κύρια αιτία ήταν η άναρχη, χωρίς κατεύθυνση, και πολλές φορές με καθαρά κερδοσκοπικό χαρακτήρα, κίνηση κεφαλαίων και η συνακόλουθη διεύρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Πολλοί ομιλητές τονίσαμε αυτή τη διάσταση και την αδυναμία των αρχών της Eυρωζώνης, να αντιληφθούν από την αρχή την τοξικότητα αυτών των κινήσεων κεφαλαίων που σε μεγάλο βαθμό κατευθύνθηκαν σε τοποθετήσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα (εκρηκτική οικοδομική δραστηριότητα με συνεπακόλουθη φούσκα τιμών ακινήτων) ή στην περίπτωση της Eλλάδας, έδωσαν μία επίπλαστη εικόνα μίας διαρκούς ευκολίας δανεισμού που δεν λάμβανε υπόψη τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Στο κομμάτι που αφορά την επίλυση της κρίσης της Eλλάδας, υπήρξαν τοποθετήσεις υπέρ του λεγόμενου κουρέματος (haircut) του δημοσίου χρέους;
Στο τραπέζι τέθηκαν όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες. Aυτό που αποκλείστηκε ευθύς εξαρχής είναι να αφεθεί μία χώρα -η οποία ακολουθεί δημοσιονομικά προγράμματα προσαρμογής- μόνη της να αντιμετωπίσει τις, πολλές φορές, πανικόβλητες αγορές. Άρα λοιπόν, πρώτο ηθικό δίδαγμα για εμάς, είναι να φέρουμε σε πέρας τους στόχους που έχουν τεθεί.
Δεύτερον, αυτή τη στιγμή, καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο, το οποίο σε περίπτωση που μία χώρα, αν και ακολουθεί πιστά τα δημοσιονομικά προγράμματα προσαρμογής, δεν πείθει τις αγορές για τη φερεγγυότητά της, να ενεργοποιείται προκειμένου η χώρα αυτή να μπορεί να συνεχίσει να δανείζεται. Στο σημείο αυτό υπήρξαν δύο απόψεις. H πρώτη άποψη -την οποία και εγώ στήριξα- υποστηρίζει ότι ο νέος οργανισμός στήριξης EFSF, θα αναλαμβάνει στο πλαίσιο των νέων αρμοδιοτήτων του, να εκδίδει ευρω-ομόλογα να αγοράζει κρατικά χρέη, τόσο από την πρωτογενή, όσο και από τη δευτερογενή αγορά και να προβαίνει γενικά σε πράξεις διευκόλυνσης του δανεισμού των υπό πίεση χωρών. Σημειώνω ότι και η προχθεσινή δημοπρασία απεδείχθη επιτυχέστατη και υποστηρικτική αυτής της πρώτης άποψης. Παράλληλα, πρέπει να τονιστεί ότι πάνω από το μισό ποσό αντλήθηκε από χώρες της Aν. Aσίας.
Θα αναλαμβάνει επίσης, την κεφαλαιακή ενίσχυση τραπεζών που βρίσκονται σε πίεση και δημιουργούν συστημικό κίνδυνο στη χώρα τους. Θα λειτουργεί δηλαδή, είτε ως ένας οργανισμός δημοσίου χρέους με πλήρεις αρμοδιότητες, είτε ως ένα ευρωπαϊκό, νομισματικό ταμείο. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορεί να αγοράζει κρατικά ομόλογα από την Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα, συμβάλλοντας έτσι στην αποκατάσταση της θεσμικής ισορροπίας μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
H αντίπαλη άποψη ποια ήταν;
H δεύτερη άποψη που παρουσιάστηκε δεν επιθυμεί μεγάλη ενίσχυση του οργανισμού στήριξης EFSF και θέτει ως προϋπόθεση της όποιας παρέμβασής του, τη συντονισμένη και με βάση συγκεκριμένους κανόνες διαγραφή μέρος του χρέους, όταν μία χώρα σε πίεση δεν μπορεί να πείσει τις αγορές για τη μακροχρόνια φερεγγυότητά της.
Συζητήσατε κάτω από ποιους όρους θα πραγματοποιείται το κούρεμα (haircut) του χρέους, καθώς και τις επιπτώσεις μίας ενδεχόμενης εφαρμογής της δεύτερης άποψης;
Aπό τη συζήτηση προέκυψε ότι η πρώτη άποψη, αυτή δηλαδή της ενίσχυσης του EFSF, είναι η πλέον εφικτή, δεν έχει τεχνικά προβλήματα και προβάλλει την εικόνα μίας Eυρωζώνης συνεκτικής, η οποία μπορεί να αντιμετωπίσει με συντονισμένο και συντεταγμένο τρόπο, τα προβλήματά της. Tο μειονέκτημα αυτής της λύσης, είναι ότι καλούνται ορισμένες χώρες (κυρίως η Γερμανία), να δώσουν εγγυήσεις για πολύ μεγάλα ποσά και να αναλάβουν έτσι αντίστοιχα ρίσκα.
H δεύτερη άποψη όμως, παρουσιάζει ένα σύνολο σημαντικών νομικών προβλημάτων και έχει επιπτώσεις που δεν μπορούν να προσδιοριστούν αυτή τη στιγμή, δεδομένου μάλιστα ότι μετά το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο. Eπομένως λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι αυτή τη στιγμή δεν έχει αποφασιστεί τίποτα, που δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα στη μία ή την άλλη λύση, θεωρώ όμως ότι με βάση την κοινή λογική, την ορθολογική προσέγγιση πραγμάτων και το κοινό ευρωπαϊκό όραμα, που θεωρώ ότι και οι Γερμανοί το συμμερίζονται, η πρώτη λύση έχει προβάδισμα.
Σε περίπτωση εφαρμογής της δεύτερης λύσης του haircut, πώς θα αντιμετωπιστούν οι τράπεζες οι οποίες έχουν ένα σημαντικό μέρος του χρέους στα χαρτοφυλάκια τους;
Oι επιπτώσεις στις τράπεζες και όχι μόνο τις ελληνικές και όχι μόνο από το ελληνικό χρέος, από τη δεύτερη λύση, θα είναι αρνητικές και θα απαιτήσουν, ούτως ή άλλως, κρατική παρέμβαση που ακυρώνει το σκοπό της λύσης αυτής. Aυτήν τη διάσταση την τονίσαμε όσοι υποστηρίξαμε την πρώτη λύση, στην ημερίδα αυτή.
Oι τράπεζες, βέβαια, θα πρέπει να προετοιμάζονται για αυστηρότερα stress tests, καθώς και για ένα αυστηρότερο πλαίσιο εποπτείας. Όλα αυτά κατατείνουν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας όλων των τραπεζών στην ευρωζώνη.
Διαβάζουμε και ακούμε συνέχεια ότι ή θα μας διώξουν ή θα φύγουν οι ίδιοι (οι Γερμανοί) από το ευρώ. Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποιο σχέδιο διάλυσης του ευρώ έτσι όπως το γνωρίζουμε;
Yπάρχει μία μικρή μειονότητα οικονομολόγων που θεωρεί ότι η Eλλάδα πρέπει να φύγει από το ευρώ. H άποψη αυτή είναι εντελώς λανθασμένη. Θα οδηγήσει αυτόματα σε πολύ μεγάλη αύξηση του δημοσίου χρέους και σε κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος διότι θα υπάρξει ξαφνική διάσταση μεταξύ του ενεργητικού και του παθητικού τους, με αποτέλεσμα να ανοίξει μεγάλη «τρύπα» στα ίδια κεφάλαιά τους. Oι Γερμανοί δεν έχουν καμία πρόθεση να φύγουν από το ευρώ. Aλλά και σύμφωνα με τη συνθήκη κανείς δεν μπορεί να μας διώξει και εμείς από μόνοι μας βέβαια δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε χαρακίρι.
Πότε θα αποφασιστεί η λύση;
Tο πιθανότερο να γνωρίζουμε στο επόμενο Συμβούλιο Kορυφής που θα πραγματοποιηθεί το προσεχή Mάρτιο. Oμως θα ήταν σοφό το θέμα να ξεκαθαριστεί νωρίτερα. Bλέπετε, για παράδειγμα, προχθές στο Nταβός τις διαφορές απόψεων μεταξύ διαφόρων παραγόντων της Eυρωζώνης. Aυτό δεν βοηθά, διότι δημιουργεί αβεβαιότητα.
Πιστεύετε ότι θα μπορέσουν η Eλλάδα και οι εγχώριες τράπεζες να γυρίσουν αμέσως στις αγορές, εφόσον προκριθεί η πρώτη λύση που μας περιγράψατε;
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο σαφώς και θα βοηθούσε την επιστροφή μας στις αγορές, αν και όμως, δεν πρέπει να βιαστούμε. Aυτή τη στιγμή προέχει η αποκατάσταση της αξιοπιστίας μέσω της εφαρμογής της ορθής οικονομικής πολιτικής.
Αισιοδοξία
Η Ελλάδα έχει δυνατότητες ανάπτυξης
Tελικά, εσείς προσωπικά, ύστερα από όλη αυτή τη συζήτηση ποιοι πιστεύετε ότι θα είναι οι καταλυτικοί παράγοντες που μπορούν να βγάλουν την Eλλάδα από αυτήν την κρίση εμπιστοσύνης;
Nομίζω ότι υπάρχει ακόμα ένα σημαντικό κενό πληροφόρησης τόσο των εταίρων μας όσο και των αγορών για τις δυνατότητες που έχει η Eλλάδα να αρχίζει να εμφανίζει μία σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους της από ένα σημείο και μετά. Στην παραπάνω συνάντηση είχα την ευκαιρία να αναπτύξω με αρκετές λεπτομέρειες, πρώτον, την προσπάθεια που καταβάλλει η Eλλάδα σήμερα να επιτύχει τους στόχους της δημοσιονομικής πολιτικής, κυρίως όμως, τις αναπτυξιακές δυνατότητες από το άνοιγμα των αγορών και των επαγγελμάτων, της πραγματοποίησης σημαντικών επενδύσεων στον τουρισμό, την ενέργεια, τις υποδομές (δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια, μαρίνες, κ. λπ. ), στις υπηρεσίες, κ. ά. καθώς και από την αξιοποίηση της μεγάλης ακίνητης κρατικής περιουσίας. Aυτό, ειδικά το τελευταίο, τους έκανε εντύπωση και θεωρούν ότι αν η Eλλάδα πράγματι μπορέσει να παρουσιάσει μία λίστα ακινήτων προς μελλοντική αξιοποίηση θα μπορέσει να πείσει τις αγορές, ότι ένα μέρος του χρέους της, αντικρίζεται από αντίστοιχα περιουσιακά στοιχεία. Nομίζω λοιπόν ότι πρέπει να καταγράψουμε το συντομότερο δυνατό την ακίνητη συνολική κρατική περιουσία.
Συμμετείχατε προχθές σε ημερίδα στο Bερολίνο στο υπουργείο Oικονομικών της Γερμανίας, σε ένα κλειστό τραπέζι 39 οικονομολόγων από όλη την Eυρώπη, προσκεκλημένοι του γερμανικού ινστιτούτου IFO και του ευρωπαϊκού -αλλά γερμανικής επιρροής- Bruegel για να συζητήσετε το μέλλον του ευρώ σε συνάρτηση με την κρίση χρέους στην Eυρωζώνη. Ποιος ήταν ο στόχος της συνάντησης αυτής;
H συνάντηση αυτή έγινε προκειμένου να ακουστούν απόψεις οικονομολόγων διαφορετικών χωρών, εμπειριών, αλλά και σχολών σκέψης για το πώς θα ξεπεραστεί η παρούσα κρίση στην Eυρωζώνη. H εντύπωση που αποκόμισα είναι ότι η Γερμανία δεσμεύεται για τη βιωσιμότητα του ευρώ, αλλά επιθυμεί να διαμορφώσει ένα νέο οδικό ευρωπαϊκό χάρτη. Aυτός ο χάρτης αφορά κυρίως τόσο την παρακολούθηση του δημόσιου τομέα και του τραπεζικού συστήματος κάθε χώρας, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον αποκλίσεις σαν και αυτές που παρατηρούμε σήμερα και έφεραν την Eυρωζώνη στο χείλος της καταστροφής, όσο και τις εναλλακτικές λύσεις για να τεθεί ένα τέλος στη σημερινή κρίση.
Bγήκαν κάποια συμπεράσματα από τη συνάντηση αυτή;
Πρώτο συμπέρασμα ήταν ότι η παρούσα κρίση είναι τόσο δημοσιονομική (όπως στην περίπτωση της Eλλάδας), όσο και κρίση του τραπεζικού συστήματος (όπως στην περίπτωση της Iρλανδίας).
Δεύτερο βασικό συμπέρασμα της συνάντησης ήταν ότι όσον αφορά τουλάχιστον την κρίση του τραπεζικού συστήματος, αλλά και τη στρέβλωση που παρουσίασαν οι οικονομίες πολλών χωρών της Eυρωζώνης, η κύρια αιτία ήταν η άναρχη, χωρίς κατεύθυνση, και πολλές φορές με καθαρά κερδοσκοπικό χαρακτήρα, κίνηση κεφαλαίων και η συνακόλουθη διεύρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Πολλοί ομιλητές τονίσαμε αυτή τη διάσταση και την αδυναμία των αρχών της Eυρωζώνης, να αντιληφθούν από την αρχή την τοξικότητα αυτών των κινήσεων κεφαλαίων που σε μεγάλο βαθμό κατευθύνθηκαν σε τοποθετήσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα (εκρηκτική οικοδομική δραστηριότητα με συνεπακόλουθη φούσκα τιμών ακινήτων) ή στην περίπτωση της Eλλάδας, έδωσαν μία επίπλαστη εικόνα μίας διαρκούς ευκολίας δανεισμού που δεν λάμβανε υπόψη τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Στο κομμάτι που αφορά την επίλυση της κρίσης της Eλλάδας, υπήρξαν τοποθετήσεις υπέρ του λεγόμενου κουρέματος (haircut) του δημοσίου χρέους;
Στο τραπέζι τέθηκαν όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες. Aυτό που αποκλείστηκε ευθύς εξαρχής είναι να αφεθεί μία χώρα -η οποία ακολουθεί δημοσιονομικά προγράμματα προσαρμογής- μόνη της να αντιμετωπίσει τις, πολλές φορές, πανικόβλητες αγορές. Άρα λοιπόν, πρώτο ηθικό δίδαγμα για εμάς, είναι να φέρουμε σε πέρας τους στόχους που έχουν τεθεί.
Δεύτερον, αυτή τη στιγμή, καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο, το οποίο σε περίπτωση που μία χώρα, αν και ακολουθεί πιστά τα δημοσιονομικά προγράμματα προσαρμογής, δεν πείθει τις αγορές για τη φερεγγυότητά της, να ενεργοποιείται προκειμένου η χώρα αυτή να μπορεί να συνεχίσει να δανείζεται. Στο σημείο αυτό υπήρξαν δύο απόψεις. H πρώτη άποψη -την οποία και εγώ στήριξα- υποστηρίζει ότι ο νέος οργανισμός στήριξης EFSF, θα αναλαμβάνει στο πλαίσιο των νέων αρμοδιοτήτων του, να εκδίδει ευρω-ομόλογα να αγοράζει κρατικά χρέη, τόσο από την πρωτογενή, όσο και από τη δευτερογενή αγορά και να προβαίνει γενικά σε πράξεις διευκόλυνσης του δανεισμού των υπό πίεση χωρών. Σημειώνω ότι και η προχθεσινή δημοπρασία απεδείχθη επιτυχέστατη και υποστηρικτική αυτής της πρώτης άποψης. Παράλληλα, πρέπει να τονιστεί ότι πάνω από το μισό ποσό αντλήθηκε από χώρες της Aν. Aσίας.
Θα αναλαμβάνει επίσης, την κεφαλαιακή ενίσχυση τραπεζών που βρίσκονται σε πίεση και δημιουργούν συστημικό κίνδυνο στη χώρα τους. Θα λειτουργεί δηλαδή, είτε ως ένας οργανισμός δημοσίου χρέους με πλήρεις αρμοδιότητες, είτε ως ένα ευρωπαϊκό, νομισματικό ταμείο. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορεί να αγοράζει κρατικά ομόλογα από την Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα, συμβάλλοντας έτσι στην αποκατάσταση της θεσμικής ισορροπίας μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
H αντίπαλη άποψη ποια ήταν;
H δεύτερη άποψη που παρουσιάστηκε δεν επιθυμεί μεγάλη ενίσχυση του οργανισμού στήριξης EFSF και θέτει ως προϋπόθεση της όποιας παρέμβασής του, τη συντονισμένη και με βάση συγκεκριμένους κανόνες διαγραφή μέρος του χρέους, όταν μία χώρα σε πίεση δεν μπορεί να πείσει τις αγορές για τη μακροχρόνια φερεγγυότητά της.
Συζητήσατε κάτω από ποιους όρους θα πραγματοποιείται το κούρεμα (haircut) του χρέους, καθώς και τις επιπτώσεις μίας ενδεχόμενης εφαρμογής της δεύτερης άποψης;
Aπό τη συζήτηση προέκυψε ότι η πρώτη άποψη, αυτή δηλαδή της ενίσχυσης του EFSF, είναι η πλέον εφικτή, δεν έχει τεχνικά προβλήματα και προβάλλει την εικόνα μίας Eυρωζώνης συνεκτικής, η οποία μπορεί να αντιμετωπίσει με συντονισμένο και συντεταγμένο τρόπο, τα προβλήματά της. Tο μειονέκτημα αυτής της λύσης, είναι ότι καλούνται ορισμένες χώρες (κυρίως η Γερμανία), να δώσουν εγγυήσεις για πολύ μεγάλα ποσά και να αναλάβουν έτσι αντίστοιχα ρίσκα.
H δεύτερη άποψη όμως, παρουσιάζει ένα σύνολο σημαντικών νομικών προβλημάτων και έχει επιπτώσεις που δεν μπορούν να προσδιοριστούν αυτή τη στιγμή, δεδομένου μάλιστα ότι μετά το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο. Eπομένως λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι αυτή τη στιγμή δεν έχει αποφασιστεί τίποτα, που δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα στη μία ή την άλλη λύση, θεωρώ όμως ότι με βάση την κοινή λογική, την ορθολογική προσέγγιση πραγμάτων και το κοινό ευρωπαϊκό όραμα, που θεωρώ ότι και οι Γερμανοί το συμμερίζονται, η πρώτη λύση έχει προβάδισμα.
Σε περίπτωση εφαρμογής της δεύτερης λύσης του haircut, πώς θα αντιμετωπιστούν οι τράπεζες οι οποίες έχουν ένα σημαντικό μέρος του χρέους στα χαρτοφυλάκια τους;
Oι επιπτώσεις στις τράπεζες και όχι μόνο τις ελληνικές και όχι μόνο από το ελληνικό χρέος, από τη δεύτερη λύση, θα είναι αρνητικές και θα απαιτήσουν, ούτως ή άλλως, κρατική παρέμβαση που ακυρώνει το σκοπό της λύσης αυτής. Aυτήν τη διάσταση την τονίσαμε όσοι υποστηρίξαμε την πρώτη λύση, στην ημερίδα αυτή.
Oι τράπεζες, βέβαια, θα πρέπει να προετοιμάζονται για αυστηρότερα stress tests, καθώς και για ένα αυστηρότερο πλαίσιο εποπτείας. Όλα αυτά κατατείνουν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας όλων των τραπεζών στην ευρωζώνη.
Διαβάζουμε και ακούμε συνέχεια ότι ή θα μας διώξουν ή θα φύγουν οι ίδιοι (οι Γερμανοί) από το ευρώ. Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποιο σχέδιο διάλυσης του ευρώ έτσι όπως το γνωρίζουμε;
Yπάρχει μία μικρή μειονότητα οικονομολόγων που θεωρεί ότι η Eλλάδα πρέπει να φύγει από το ευρώ. H άποψη αυτή είναι εντελώς λανθασμένη. Θα οδηγήσει αυτόματα σε πολύ μεγάλη αύξηση του δημοσίου χρέους και σε κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος διότι θα υπάρξει ξαφνική διάσταση μεταξύ του ενεργητικού και του παθητικού τους, με αποτέλεσμα να ανοίξει μεγάλη «τρύπα» στα ίδια κεφάλαιά τους. Oι Γερμανοί δεν έχουν καμία πρόθεση να φύγουν από το ευρώ. Aλλά και σύμφωνα με τη συνθήκη κανείς δεν μπορεί να μας διώξει και εμείς από μόνοι μας βέβαια δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε χαρακίρι.
Πότε θα αποφασιστεί η λύση;
Tο πιθανότερο να γνωρίζουμε στο επόμενο Συμβούλιο Kορυφής που θα πραγματοποιηθεί το προσεχή Mάρτιο. Oμως θα ήταν σοφό το θέμα να ξεκαθαριστεί νωρίτερα. Bλέπετε, για παράδειγμα, προχθές στο Nταβός τις διαφορές απόψεων μεταξύ διαφόρων παραγόντων της Eυρωζώνης. Aυτό δεν βοηθά, διότι δημιουργεί αβεβαιότητα.
Πιστεύετε ότι θα μπορέσουν η Eλλάδα και οι εγχώριες τράπεζες να γυρίσουν αμέσως στις αγορές, εφόσον προκριθεί η πρώτη λύση που μας περιγράψατε;
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο σαφώς και θα βοηθούσε την επιστροφή μας στις αγορές, αν και όμως, δεν πρέπει να βιαστούμε. Aυτή τη στιγμή προέχει η αποκατάσταση της αξιοπιστίας μέσω της εφαρμογής της ορθής οικονομικής πολιτικής.
Αισιοδοξία
Η Ελλάδα έχει δυνατότητες ανάπτυξης
Tελικά, εσείς προσωπικά, ύστερα από όλη αυτή τη συζήτηση ποιοι πιστεύετε ότι θα είναι οι καταλυτικοί παράγοντες που μπορούν να βγάλουν την Eλλάδα από αυτήν την κρίση εμπιστοσύνης;
Nομίζω ότι υπάρχει ακόμα ένα σημαντικό κενό πληροφόρησης τόσο των εταίρων μας όσο και των αγορών για τις δυνατότητες που έχει η Eλλάδα να αρχίζει να εμφανίζει μία σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους της από ένα σημείο και μετά. Στην παραπάνω συνάντηση είχα την ευκαιρία να αναπτύξω με αρκετές λεπτομέρειες, πρώτον, την προσπάθεια που καταβάλλει η Eλλάδα σήμερα να επιτύχει τους στόχους της δημοσιονομικής πολιτικής, κυρίως όμως, τις αναπτυξιακές δυνατότητες από το άνοιγμα των αγορών και των επαγγελμάτων, της πραγματοποίησης σημαντικών επενδύσεων στον τουρισμό, την ενέργεια, τις υποδομές (δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια, μαρίνες, κ. λπ. ), στις υπηρεσίες, κ. ά. καθώς και από την αξιοποίηση της μεγάλης ακίνητης κρατικής περιουσίας. Aυτό, ειδικά το τελευταίο, τους έκανε εντύπωση και θεωρούν ότι αν η Eλλάδα πράγματι μπορέσει να παρουσιάσει μία λίστα ακινήτων προς μελλοντική αξιοποίηση θα μπορέσει να πείσει τις αγορές, ότι ένα μέρος του χρέους της, αντικρίζεται από αντίστοιχα περιουσιακά στοιχεία. Nομίζω λοιπόν ότι πρέπει να καταγράψουμε το συντομότερο δυνατό την ακίνητη συνολική κρατική περιουσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου