Τρίτη 22 Ιουνίου 2010

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Ακόμα και πριν την τελευταία χρηματοοικονομική κρίση, οι περισσότερες χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στον ανταγωνισμό των χωρών χαμηλού κόστους, ιδιαιτέρως δε σε αυτόν της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας. Η πραγματικότητα αυτή, μπροστά στην οποία κάποιοι κλείνουν τα μάτια και κάποιοι άλλοι την ξορκίζουν, έχει οδηγήσει σε υψηλή μετανάστευση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και σε υψηλή ανεργία –δύο φαινόμενα τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Πρόκειται για το γνωστό φαινόμενο της ευρωσκλήρυνσης, που είναι κάτι παραπάνω από έντονο στην Ελλάδα.

Η κατάσταση αυτή, στο μέτρο που άρχισε να έχει όλο και υψηλότερο κοινωνικό κόστος, οδήγησε στην ενίσχυση των πιέσεων στις ευρωπαϊκές χώρες για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και για αλλαγή των βασικών αρχών των εργασιακών σχέσεων και πολιτικών που τις χαρακτηρίζουν. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις προωθούνται σε συνδυασμό με τις πολιτικές για αντιμετώπιση των δημοσιονομικών ανισορροπιών με αναμόρφωση των φορολογικών και των ασφαλιστικών συστημάτων των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και των συστημάτων κοινωνικής πολιτικής. Η έλλειψη ευελιξίας των αγορών εργασίας οφείλεται στην αυστηρή προστατευτική-παρεμβατική εργατική νομοθεσία που εφαρμόζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, σε αντίθεση με την ελάχιστα προστατευτική νομοθεσία που εφαρμόζεται από πολλά χρόνια στις ΗΠΑ και από την δεκαετία τού 1980 στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε πολλές ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Όπως επισημαίνεται σε μία εντυπωσιακή μελέτη της Alpha Bank, η έλλειψη ευελιξίας των πολιτικών εργασίας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα αντανακλάται στα υψηλά ποσοστά ανεργίας –ιδιαίτερα της μακροχρόνιας και της ανεργίας των νέων– και συμβάλλει στην ουσιαστική αδυναμία ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών. Ειδικότερα στην Ελλάδα, συμβάλλει στην καθήλωση της παραγωγικότητας της οικονομίας και των μέσων μισθών σε χαμηλά επίπεδα, στην σταδιακή χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας, ιδιαίτερα μετά την ένταξη στην ζώνη του ευρώ, και στην αδυναμία προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Τελευταία, συμβάλλει και στην μετανάστευση επιχειρήσεων στις γειτονικές χώρες χαμηλού κόστους, πράγμα που ενισχύει περαιτέρω το πρόβλημα της ανεργίας, ιδιαίτερα στην ελληνική περιφέρεια –κυρίως δε σήμερα, που η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα ύφεσης και άρα ραγδαίας πτώσης της εσωτερικής κατανάλωσης.

Συνεπώς, η επιχειρούμενη αναμόρφωση της αγοράς εργασίας ήταν όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία και, ευτυχώς, μάς υπαγορεύτηκε από τους επιτηρητές της οικονομίας μας, διότι διαφορετικά τίποτε δεν θα γινόταν.

Όμως, έχει αποδειχθεί στην πράξη, και όχι με θεωρητικές κατασκευές, ότι η ευελιξία αποτελεί βασικό συντελεστή της αποτελεσματικής λειτουργίας της αγοράς εργασίας. Με τον όρο «ευελιξία» εννοούμε την ύπαρξη μηχανισμών στην αγορά εργασίας οι οποίοι, σε περίπτωση απότομων αυξομειώσεων στην ζήτηση εργασίας, λειτουργούν με τρόπο που οδηγούν στις κατάλληλες και επιθυμητές προσαρμογές χωρίς την εμφάνιση φαινομένων μη παραγωγικής απασχόλησης, μακροχρόνιας ανεργίας και κοινωνικού αποκλεισμού. Ευελιξία στην αγορά εργασίας σημαίνει νομοθεσία που να επιτρέπει την πρόσληψη και απόλυση εργαζομένων χωρίς απαγορευτικό κόστος για την επιχείρηση, την διευθέτηση του χρόνου εργασίας σύμφωνα με τις παραγωγικές ανάγκες της επιχείρησης, τον προσδιορισμό των μισθολογικών αμοιβών σύμφωνα με την παραγωγικότητα και την παροχή αποτελεσματικών κινήτρων για παραγωγική εργασία. Επίσης, προϋποθέτει κατάλληλες ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα και στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και διαδικασίες δια βίου εκπαίδευσης και επιμόρφωσης που να ενισχύουν και να προσαρμόζουν συνεχώς τις δυνατότητες απασχόλησης των εργαζομένων και, ιδιαίτερα, τις δυνατότητες μετακίνησής τους σε περιοχές και επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αναπτυξιακή πορεία.

Η ευελιξία στην αγορά εργασίας συνεπάγεται υψηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα, υψηλούς μέσους μισθούς, με αυξημένη συσχέτιση των μισθολογικών αμοιβών με την παραγωγικότητα τόσο στο επίπεδο της επιχείρησης, όσο και στο επίπεδο της οικονομίας ως σύνολο. Συνεπάγεται επίσης και περισσότερες θέσεις εργασίας για τους νέους –τους οποίους ωστόσο κάποιοι τους προτιμούν ανέργους, για να μπορούν να τους αποχαυνώνουν με διάφορες θεωρητικές αρλουμπολογίες. Εξ ού και οι αντιδράσεις σε κάποιες αυτονόητες μεταρρυθμίσεις. Αντιδράσεις που προέρχονται βεβαίως από τους επαγγελματίες των αργομισθιών και της πλασματικής εργασίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: