Δευτέρα 4 Ιουλίου 2011

Πραγματικοί κίνδυνοι (Διδάγματα από την Αργεντινή)

Του Αλέξιου Παπασταύρου


Εσχάτως πληθαίνουν οι φωνές που προτείνουν τη μονομερή διαγραφή ή αναδιάρθρωση του χρέους μας ή / και την επιστροφή στη (δυνάμενη να υποτιμηθεί) δραχμή (εφόσον αυτά δεν επέλθουν ως αποτέλεσμα των δισταγμών και λοιπών σφαλμάτων της εφαρμοζόμενης πολιτικής). Όμως, αν συμβεί ο,τιδήποτε τέτοιο, θα έχει τραγικές πρακτικές συνέπειες, μεταξύ των οποίων και οι εξής ενδεικτικές:

(1) Δεν θα μας δανείζει πια κανείς!

Μονομερής διαγραφή ή αναδιάρθρωση χρέους σημαίνει ότι από μόνοι μας, χωρίς συμφωνία, θα δηλώσουμε στους δανειστές μας ότι δεν θα αποπλήρωσουμε τα χρέη μας (ή τμήμα τους, ή υπό τους συμφωνηθέντες όρους, π.χ. χρόνος, επιτόκιο κτλ). Αυτό μοιάζει να μπορεί να μας ανακουφίσει, αφού δεν θα χρωστάμε πλέον τίποτε, ή λιγότερα. Όμως, οι δανειστές θα χάσουν το σύνολο ή μέρος των χρημάτων που έλπισαν να κερδίσουν (τόκοι κτλ), ή ενδεχομένως και τμήμα αυτών καθαυτών των χρημάτων που μας δάνεισαν (κεφάλαιο). Συνεπώς, ευλόγως δεν θα μας δανείσουν ξανά, τουλάχιστο για κάποια έτη (η Αργεντινή συμπληρώνει ήδη 9).

(2) Θα καταργηθεί το κράτος!

Οι δημόσιες δαπάνες (π.χ. μισθοί, συντάξεις, συντήρηση και κατασκευή δρόμων, σχολείων, νοσοκομείων, προμήθειες αγαθών, όπλων και πυρομαχικών, εφοδιασμός στρατού και αστυνομίας κτλ) εξακολουθούν να υπερβαίνουν τα δημόσια έσοδα (πρακτικώς, ιδίως τους φόρους), κατά έξι δισεκατομμύρια € περίπου ετησίως. Αφού, όμως, ουδείς πια θα μας δανείζει για να καλύψουμε το έλλειμμα αυτό, θα πρέπει να το εξαφανίσουμε, κυριολεκτικά μέσα σε μια στιγμή. Δεδομένης της εξάντλησης των συνεπών φορολογουμένων και της ύφεσης, το παραπάνω ποσό δεν θα μπορέσει να προέλθει από νέες αυξήσεις φπα, επιδρομές στην περιουσία (π.χ. «έκτακτη» εισφορά στα ακίνητα), γιουρούσια στα εισοδήματα (π.χ. «έκτακτες» φορολογικές εισφορές) κτλ. Επομένως, εκτός κι αν μέσα στις επόμενες εβδομάδες πατάξουμε τη φοροδιαφυγή (ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι!), απομένει η μείωση των δημόσιων δαπανών. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση μονομερούς διαγραφής ή αναδιάρθρωσης του χρέους (ή επιστροφής στη δραχμή), θα πρέπει να περικόψουμε τις δημόσιες δαπάνες μας κατά το παραπάνω ποσό, πράγμα που εδώ και 18 μήνες δεν έχουμε κατορθώσει παρά τις αιματηρές θυσίες τμημάτων του ελληνικού λαού.

Με τη συνολική μισθολογική δαπάνη του Δημοσίου να φέρεται μικρότερη των είκοσι τριών δισεκατομμυρίων ευρώ, θα μειώσουμε εκ νέου, κατά ποσοστό υψηλότερο του 25%, όλους τους μισθούς σε στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα και τις συντάξεις, ή / και θα απολύσουμε 1 στους 2 δημόσιους υπάλληλους (επειδή η απόλυση έχει και κόστος, π.χ. αποζημίωση, επίδομα ανεργίας κτλ), ή / και θα καταργήσουμε το επίδομα ανεργίας, εν πάση περιπτώσει θα καταδικάσουμε συμπολίτες μας σε θάνατο από πείνα. Επίσης, θα αφήσουμε τα νοσοκομεία χωρίς σύριγγες, ορούς, ράμματα και παυσίπονα, επιτρέποντας σε απλές και ιάσιμες ασθένειες να βασανίζουν συνανθρώπους μας. Ακόμη θα εγκαταλείψουμε στρατιώτες και αστυνομικούς χωρίς σφαίρες και καύσιμα, διακινδυνεύοντας την εξωτερική και την εσωτερική μας ασφάλεια. Επιπροσθέτως θα λειτουργήσουμε τα σχολεία χωρίς ηλεκτρικό, θέρμανση, βιβλία και δασκάλους, υποθηκεύοντας ολοκληρωτικά το μέλλον των παιδιών μας1 . Με δυο λόγια, θα καταργήσουμε το κράτος μας.

(3) Θα καταρρεύσουν τράπεζες, κοινωνική ασφάλιση και ασφαλιστικές εταιρίες!

Μεγάλο μέρος του δημόσιου χρέους, περίπου το 30%, φέρεται να κατέχεται από ελληνικές τράπεζες και συνταξιοδοτικά ταμεία (περίπου εξ ημισείας). Μην πληρώνοντας το χρέος, δεν πληρώνουμε ούτε αυτούς. Το σφοδρό αυτό πλήγμα στη βιωσιμότητά τους δεν θα μπορούν να το μετριάσουν δανειζόμενοι, διότι εξ ορισμού δεν θα υπάρχουν δανειστές. Συνακόλουθα, πολλές (αν όχι όλες οι) τράπεζες και οργανισμοί κύριας και επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και ιδιωτικής ασφάλισης (διότι οι περισσότεροι εξαρτώνται από τράπεζες), θα καταρρεύσουν. Για να επιβιώσουν έστω λίγοι εξ αυτών, θα τεθούν όρια στα ποσά που ο καθένας από εμάς θα δικαιούται να αναλάβει από τον (τραπεζικό ή / και συνταξιοδοτικό) του λογαριασμό (250 - 300 $ ΗΠΑ εβδομαδιαίως κατά το νόμο corralito στην Αργεντινή), ή να εισπράξει ως σύνταξη (μάλλον 0). Η όποια περιουσία και εισόδημα δεν θα μπορούν να αγγιχτούν, ενώ το όποιο «αποκούμπι για τα γεράματα» θα εξαφανιστεί.

(4) Θα παύσει κάθε πίστωση και θα νεκρώσει -κυριολεκτικά- η αγορά!

Έλλειψη δανεισμού και χρηματοδότησης σημαίνει έλλειψη πίστωσης. Πιστωτικές κάρτες, δάνεια, μεταχρονολογημένες επιταγές, αλληλόχρεοι λογαριασμοί κτλ θα εξαφανιστούν για όλους, πλην του 1% των πλέον εύπορων (αισιόδοξη εκτίμηση). Πρόκειται για ολοκληρωτική κατάρρευση της αγοράς.

(5) Θα εμφανιστούν IOUs και νέα νομίσματα, εντόνως πληθωριστικά!

Επειδή δεν θα κυκλοφορούν μετρητά σε φερέγγυο νόμισμα, το δημόσιο (όπως π.χ. η Καλιφόρνια), αλλά και οι περισσότεροι από εμάς, θα αναγκαστεί να καταφύγει σε αφηρημένες αναγνωρίσεις χρέους (π.χ. τα αγγλοσαξονικά IOUs) ή σε αυτοσχέδια νομίσματα (ο Βόλος ήδη ξεκίνησε). Για παράδειγμα, ο υπάλληλος της ΕΥΔΑΠ θα πληρώνεται με ένα IOU αξίας 100 €. Αυτό θα προσπαθεί να το προωθήσει στον μπακάλη, ώστε να αγοράσει τρόφιμα. Ο μπακάλης, όμως, που θα γνωρίζει ότι οι πιθανότητες να εισπράξει το IOU είναι περιορισμένες, καθώς και ότι π.χ. ο ιατρός του δεν δέχεται τέτοιο IOU παρά μόνο στο 25% της αξίας του, θα πάρει το IOU των 100 € δίδοντας τρόφιμα μόλις 50 €. Πρόκειται για «κούρεμα χρέους» (“haircut”) 50% ή πληθωρισμό 200% (με μία συναλλαγή!). Και προτού κανείς χαρακτηρίσει τους αριθμούς αυτούς υπερβολικούς, σημειώνεται ότι η Αργεντινή είχε πληθωρισμό 200% τον Ιούλιο 1989 (για το συγκεκριμένο μήνα μόνο!), ή 5.000% για όλο το 1989, ενώ η εκ νέου «απελευθέρωση» του πέσο από το δολάριο τον Ιανουάριο 2002 οδήγησε σε περαιτέρω υποτίμηση 75% εντός μηνός. Το αντίστοιχο παράδειγμα είναι το λίτρο της αμόλυβδης βενζίνης να αυξηθεί από 1,7€ σήμερα (που διαμαρτυρόμαστε ότι είναι ακριβό) σε 85€ (το λίτρο!) το Μάιο 2012. Τότε, μην μπορώντας να αντέξουμε την ακρίβεια του ευρώ, να επιλέξουμε επιστροφή στη δραχμή (με αρχική ισοτιμία το 340,75), οπότε, σε μια νύκτα, το 1 λίτρο αμόλυβδης βενζίνης να φτάσει τα 148,75 € ή, για την ακρίβεια, τις 50.686,56 δρχ (το λίτρο!).

(6) Θα εξαφανιστούν τα προϊόντα από τα καταστήματα!

Τα IOUs και τα ανεπίσημα νομίσματα δεν θα επιλύσουν το πρόβλημα, διότι οι άλλες χώρες δεν θα δεχτούν να τα πάρουν και η ελληνική οικονομία δεν είναι αυτάρκης (για την ακρίβεια, δεν παράγουμε σχεδόν τίποτε). Επιπροσθέτως, ενώ τα αποθεματικά μας σε ευρώ και ρευστό θα έχουν στερέψει, οι οίκοι του εξωτερικού θα αξιώνουν πληρωμή των προϊόντων τους σε μετρητά (διότι ουδείς θα παρέχει πίστωση), πράγμα αδύνατο. Συνακόλουθα, θα καταρρεύσουν οι εισαγωγές. Δεδομένου, λοιπόν, ότι η χώρα μας εισάγει σχεδόν τα πάντα (τρόφιμα, πετρέλαιο, φάρμακα, πυρομαχικά και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς), έπεται ότι θα αδειάσουν όλα τα καταστήματα, δεν θα μπορούμε πια να βρούμε στην ελληνική αγορά φαγητό, καφέ, ρούχα, τσιγάρα, πάνες, οδοντόπαστα, σαπούνι, γενικώς τίποτε που δεν καλλιεργείται / παρασκευάζεται στην Ελλάδα (ήτοι σχεδόν τίποτε).

(7) Ένας στους δύο Έλληνες θα μείνει άνεργος!

Στην Αργεντινή και στη Λετονία η επίσημη ανεργία τριπλασιάστηκε εντός έτους, υπερβαίνοντας το 25% και 23% αντίστοιχα. Όμως, σε σύγκριση με τις χώρες αυτές, έχουμε υψηλότερο χρέος και έλλειμμα, περισσότερους αυτοαπασχολούμενους ως ποσοστό επί του παραγωγικού δυναμικού, κι η ανεργία ξεκίνησε από υψηλότερο επίπεδο πριν την κρίση. Συνακόλουθα, σε περίπτωση μονομερούς διαγραφής ή αναδιάρθρωσης του χρέους (ή επιστροφής στη δραχμή), εκτιμάται ότι η επίσημη ανεργία θα προσεγγίσει το 30% κι η ανεπίσημη (αλλά πραγματική) το 50%.

(8) Κατοχική φτώχεια!

Τον Οκτώβριο 2002 (αποκορύφωμα της κρίσης) στην Αργεντινή το 57,5% του πληθυσμού ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας, ήτοι δεν είχε το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείτο για την κάλυψη βασικών αναγκών, όπως τροφή, ένδυση, στέγη και εκπαίδευση. Την ίδια στιγμή το 27,5% ζούσε κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας, ήτοι δεν είχε το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται για τροφή. Τέτοιες συνθήκες στη χώρα μας έχουν να φανούν από τη ναζιστική κατοχή.

(9) Θα θρηνήσουμε κι άλλους νεκρούς!

Αν ο υπάλληλος της ΕΥΔΑΠ δώσει ένα IOU 100 € στο μπακάλη κι αυτός του δώσει μόλις 50 € τρόφιμα, η φυσιολογική εξέλιξη θα είναι ο υπάλληλος της ΕΥΔΑΠ (που ενδεχομένως να μην έχει συμβάλει στην κρίση) αργά ή γρήγορα να ξεσπάσει την οργή του και να σπάσει ή να κάψει το μαγαζί του μπακάλη (που ενδεχομένως επίσης να μην έχει συμβάλει στην κρίση), και γενικώς να ξεσπάσουν κοινωνικές αναταραχές και συγκρούσεις, ακόμη και μεταξύ ανθρώπων που ουδόλως ευθύνονται για το σημερινό μας κατάντημα. Πέρυσι στη χώρα μας δολοφονήθηκαν άνανδρα 3 τραπεζικοί επειδή διανοήθηκαν να εργαστούν. Προ μηνός δολοφονήθηκε ο σύζυγος ετοιμόγεννης επειδή τόλμησε να κρατά βιντεοκάμερα; Το κακό έχει ήδη ξεκινήσει.

(10) Θα καταστρέψουμε ολοκληρωτικώς τα παιδιά μας!

Με στόχο τον τερματισμό κάθε ευρωπαϊκού πολέμου, το 1950 – 51 ο Robert Schuman έπεισε ευρωπαϊκές χώρες να συνδεθούν οικονομικώς, ώστε σιγά - σιγά να πλησιάσουν πολιτικώς. Από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακος και Χάλυβος μέχρι τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση μεσολάβησαν 60 περίπου χρόνια και κοσμοϊστορικά γεγονότα. Το βασικό δίδαγμα όλων αυτών των χρόνων και γεγονότων είναι ότι, ενδεχομένως πιο αργά από το ιδανικό, ενίοτε λοξοδρομώντας, συχνά σε τεθλασμένη γραμμή, πάντως η Ευρώπη διαρκώς προχωρά, έστω λίγο, προς τα μπρος. Η -ηθελημένη ή μη- έξοδος από τη διαδικασία αυτή, σημαίνει κατ’ ανάγκη εγκατάλειψη (διάλειμμα δεν νοείται). Διότι όπως γνωρίζει όποιος έχει τρέξει δίπλα σε ποδήλατο, αργά ή γρήγορα αυτό το άτιμο απομακρύνεται, ώσπου κάποια στιγμή το χάνεις από τα μάτια σου. Και τότε, ω τότε, μόνη ξένη σε ευρωπαϊκά Βαλκάνια, η πάλαι ποτέ μοναδική ευρωπαϊκή δύναμη των Βαλκανίων θα νιώσει, για δεύτερη φορά στη σύγχρονη ιστορία της μετά από το 1922, πόσους κινδύνους εγκυμονεί η γειτνίαση με την (οικονομικώς ανερχόμενη) Τουρκία για ένα διεθνώς απομονωμένο κράτος, και ότι ακόμη κι αν θέλει να «ανήκει εις την Δύση», ίσως να μην έχει πια αυτήν την επιλογή.

Επομένως, οι εισηγούμενοι μονομερή διαγραφή ή αναδιάρθρωση χρέους ή / και επιστροφή στη δραχμή (συμπεριλαμβανομένων των “Αγανακτισμένων” και αγανακτισμένων, που οφείλουν όλοι να αντιληφθούν ότι η άρνηση δεν είναι εποικοδομητική), αλλά και όσοι δεν λαμβάνουν εγκαίρως τα αναγκαία μέτρα, ξεθεμελιώνουν το (όποιο θετικό) έργο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Χαρίλαου Τρικούπη, ενδεχομένως κι αυτού ακόμη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Και ως τέτοιοι θα καταγραφούν στην Ιστορία, ακόμη κι αν κατορθώσουν να διατηρήσουν ή καταλάβουν κάποιο αξίωμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: