του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
«Η Τουρκία γυρίζει την πλάτη στην Δύση;». Αυτό είναι το ερώτημα που θέτει το βρεταννικό περιοδικό The Economist –για να απαντήσει όχι, αλλά ίσως αυτό συμβεί τελικά αν η Δύση δεν λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της τις τουρκικές οικονομικές και γεωπολιτικές επιτυχίες.
Το γνωστό περιοδικό δεν έχει άδικο. Η τουρκική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό που πλησιάζει το 10% τον χρόνο και το ποσοστό αυτό θα φθάσει το 12% μέσα στο 2013. Θα είναι το υψηλότερο μεταξύ των χωρών μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και θα μετατρέψει την Τουρκία σε …Κίνα της Ευρώπης. Πρώτος εξαγωγέας τσιμέντου στον κόσμο, τρίτος παραγωγός τηλεοπτικών συσκευών και τέταρτος κατασκευαστής αυτοκινήτων και επίπλων, η Τουρκία των 80 εκατομμυρίων καταναλωτών ήδη κατέχει δεσπόζουσα οικονομική θέση στον χώρο όπου βρίσκεται. Αυτός είναι και ο λόγος που σήμερα η τουρκική διπλωματία δραστηριοποιείται στην Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια, στην Κεντρική Ασία και, έως έναν βαθμό, στην Αφρική.
Έτσι, με βάση τα νέα δεδομένα κατανομής της παγκόσμιας ισχύος, η Τουρκία επαναπροσανατολίζει εκ βάθρων την εξωτερική της πολιτική. Όπως γράφει και ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας κ. Αχμέτ Νταβούτογλου, η Τουρκία –που επεδίωκε κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου να συγκροτήσει την οικονομική της δομή στο πλαίσιο της εναλλακτικής πορείας της ολοκλήρωσής της με την ΕΕ– στην μεταψυχροπολεμική περίοδο έστρεψε την προσοχή της στις νέες γεωοικονομικές περιοχές και περιοχές ενέργειας που άρχισαν να εμφανίζονται στην Ασία. Το ενδιαφέρον στις αγορές της Ρωσίας και της Ανατολικής Ευρώπης, που κορυφώθηκε με την παραοικονομία της «αποσκευής», και η στρατηγική οπτική γωνία προς τις οικονομικές πηγές της Κεντρικής Ασίας συνιστούν χαρακτηριστική ένδειξη για το ότι η Τουρκία βρίσκεται σε μία προσπάθεια ενός νέου γεωοικονομικού της προσδιορισμού.
Η σημασία του ασιατικού βάθους και οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζονται στις σχέσεις με την Ευρώπη κατεύθυναν την Τουρκία, ώστε να λαμβάνει υπ’ όψιν αυτή την γεωοικονομική θέση, προκειμένου να γίνει επαναπροσδιορισμός των μέσων εξωτερικής πολιτικής που διαθέτει κατά την άσκηση της πολιτικής της προς την Ασία, αλλά και δημιουργία νέων γενικά μέσων εξωτερικής πολιτικής. Παράδειγμα στην προσπάθεια επαναπροσδιορισμού αποτελεί η διεύρυνση του ECO (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας) κατόπιν τουρκικής πρωτοβουλίας την επαύριον του Ψυχρού Πολέμου, κατά τρόπον ώστε να συμπεριλαμβάνει τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και το Αφγανιστάν, ενώ το εγχείρημα του ΟΟΣΠΧ, που επίσης εγκαινιάστηκε μετά από τις προσπάθειες της Τουρκίας, αποτελεί παράδειγμα στην προσπάθειά της να δημιουργήσει νέα εργαλεία.
Όλες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν να εκνευρίζουν τις δυτικές δυνάμεις. Η Ευρώπη προβληματίζεται αν θα πρέπει να δεχθεί τους κόλπους της ένα κράτος με περίπου 80 εκατομμύρια μουσουλμάνους. Η Αμερική συνειδητοποιεί ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική δεν είναι πάντα συμβατή με τα συμφέροντά της, όπως στο παρελθόν. Πολλοί δυτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η Τουρκία είναι «χαμένη υπόθεση» για την Δύση. Κάνουν λάθος, όμως, υποστηρίζει το The Economist, προσθέτοντας ότι, όσο περισσότερο η Δύση πιστεύει στην εκδοχή αυτή, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες η Τουρκία να χαθεί για την Δύση. Σίγουρα, τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση του κ. Ταγίπ Ερντογάν επιδεικνύει υπερβολική αλληλεγγύη προς τον μουσουλμανικό κόσμο. Χωρίς αμφιβολία, η τουρκική δημοκρατία δεν έχει φθάσει στα επίπεδα των δυτικών δημοκρατιών. Όμως, οι φόβοι ότι η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει ένα νέο Ιράν είναι υπερβολικοί.
Έτσι, το καίριο ερώτημα που τίθεται είναι: Δέχονται Ευρωπαίοι και Αμερικανοί την σημερινή Τουρκία όπως είναι, δηλαδή μία μουσουλμανική δημοκρατία, με διαφορετική κουλτούρα και διπλωματική αντίληψη, προσηλωμένη όμως στον οικονομικό και πολιτικό φιλελευθερισμό; Το βρεταννικό περιοδικό απαντά χωρίς περιστροφές: ναι. Εμείς, που προσφάτως επισκεφθήκαμε την γειτονική μας χώρα, διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου