Η συγχώνευση Alpha και Eurobank

Του Στέφανου Μάνου

Πριν από 6 μήνες, με άρθρο μου στην ΕΣΤΙΑ, διατύπωσα την άποψη ότι ορθώς απέρριψε η Alpha την πρόταση της Εθνικής να την απορροφήσει. Και τούτο διότι η απορρόφηση της Alpha από την Εθνική θα σήμαινε στην ουσία την κρατικοποίηση της αρχαιότερης ιδιωτικής Ελληνικής τράπεζας.

Αντιθέτως σήμερα χαιρετίζω την πρόθεση των δύο ιδιωτικών Ελληνικών τραπεζών, Alpha και Eurobank, να συγχωνευτούν και να δημιουργήσουν μια νέα μεγάλη ιδιωτική τράπεζα. Ιδιαίτερα θετική είναι η προσθήκη στο νέο σχήμα ενός πολύ μεγάλου και αξιόπιστου ξένου επενδυτή.

Πριν από λίγες μέρες έγραψα ότι η κυβέρνηση οδηγεί όλες τις τράπεζες σε κρατικοποίηση με καταστρεπτικές, κατά τη γνώμη μου, συνέπειες για την πραγματική οικονομία. Ο κ. Βενιζέλος επιβεβαίωσε τις ανησυχίες μου στη Βουλή δηλώνοντας ότι οι τράπεζες θα χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια 30 δις που θα δοθούν από το κράτος με τη μορφή κοινών μετοχών. Με τις σημερινές αποτιμήσεις των τραπεζικών μετοχών μια τέτοια εισροή κεφαλαίων θα εξαφάνιζε όλους τους παλαιούς μετόχους. Όλες οι τράπεζες θα γινόντουσαν κρατικές. Σας θυμίζω ότι μεταξύ των στόχων του κ. Παπανδρέου ήταν η δημιουργία ισχυρού κρατικού τραπεζικού πυλώνα.

Έχομε το εξής κυκλικό παράδοξο: Εμφανίζεται ο κ. Βενιζέλος ως σωτήρας του τραπεζικού συστήματος με 30 δις που θα δανειστεί το κράτος και θα χρωστούν οι φορολογούμενοι και λησμονεί ότι αν οι τράπεζες έχουν προβλήματα οφείλεται αποκλειστικά στο κράτος που δεν μπορεί να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις του προς αυτές και άλλους και απαιτεί να δεχθούν «εθελοντικά» οι τράπεζες περιορισμό των απαιτήσεών τους. Με άλλα λόγια λέει ο κ. Βενιζέλος στις τράπεζες: «Θα δεχτείτε – εθελοντικά – την αναδιάρθρωση και τον περιορισμό των απαιτήσεων σας και επειδή από τον περιορισμό αυτό θα υποστείτε (21%) ζημιά θα χρειαστείτε κεφάλαια που μόνο εγώ θα σας δώσω με τη μορφή κοινών (όχι προνομιούχων) μετοχών.»

Αφού τεθούν οι τράπεζες υπό κρατικό έλεγχο και με διορισμένες από το κράτος διοικήσεις, ο κ. Βενιζέλος δεν θα έχει πια δυσκολία να τις «πείσει» να εξακολουθήσουν να χρηματοδοτούν τις κρατικές σπατάλες.

Η συγχώνευση Alpha και Eurobank με τη συμμετοχή της Καταριανής Paramount ανατρέπει, μέχρις ενός σημείου, τους σχεδιασμούς του κ. Βενιζέλου. Το νέο σχήμα θα μπορεί πολύ πιο εύκολα να βρει τα κεφάλαια που ενδεχομένως θα χρειαστεί χωρίς την αναγκαστική προσφυγή σε κρατικά λεφτά. Επειδή ακριβώς ανατρέπονται οι εικαζόμενοι σχεδιασμοί της κυβέρνησης, δεν θα εκπλαγώ αν προκύψουν κρατικογενείς δυσκολίες με στόχο την παρεμπόδιση του σχεδίου.

Κατά τη γνώμη μου, σωστή πολιτική θα ήταν να δηλώσει ο κ. Βενιζέλος τη χαρά και ικανοποίησή του για τη σχεδιαζόμενη συγχώνευση και παράλληλα να ζητήσει από όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και υπουργεία να θεωρήσουν την ολοκλήρωση της συγχώνευσης εθνική προτεραιότητα.

Απομένει το ερώτημα τι θα γίνει με το υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα και κυρίως με την Εθνική Τράπεζα. Όσο η Εθνική συνεχίζει να θεωρείται κρατική (κομματική για όσους γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας του Ελληνικού κράτους), επηρεάζονται αρνητικά οι όποιες επιχειρηματικές της κινήσεις. Γιατί ποιος στα λογικά του θα συνεταιριστεί με το Ελληνικό κράτος στην παρούσα συγκυρία;

Ποια θα ήταν η σωστή πολιτική; Να δηλώσει ο κ. Βενιζέλος:

•ότι η κυβέρνηση εγκαταλείπει οποιαδήποτε σκέψη δημιουργίας κρατικού τραπεζικού πυλώνα και διατήρησης της συμμετοχής της στο κεφάλαιο των τραπεζών.

•ότι η Εθνική είναι 100% ιδιωτική τράπεζα με πλήρη ελευθερία επιλογής της διοίκησής της και διαμόρφωσης της πολιτικής της. Να γνωρίζουν οι μέτοχοί της ότι μπορούν να επιλέξουν όποια διοίκηση αυτοί επιθυμούν.

•ότι δεν θα παρέμβει με οποιοδήποτε τρόπο στη διευθέτηση του ζητήματος του πλεονάζοντος προσωπικού στις τράπεζες (δεν θα εμποδίσει δηλαδή τις τράπεζες να απολύσουν το πλεονάζον προσωπικό που θα προκύψει από ενδεχόμενες συγχωνεύσεις), και τέλος

•ότι το κράτος θα συμπεριφέρεται απέναντι σε όλες τις τράπεζες σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς και ότι θα εγκαταλείψει προνομιακές συμπεριφορές προς ορισμένες από αυτές.

Με αυτές τις προϋποθέσεις θα καταστεί ευχερέστερη η εκ μέρους της Εθνικής αναζήτηση του επιχειρηματικού μετασχηματισμού που θα της επιτρέψει να ξεπεράσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει εξ αιτίας της χρεοκοπίας του Ελληνικού δημοσίου.

Η συγχώνευση Alpha και Eurobank ανοίγει το δρόμο για γενικότερες διαρθρωτικές αλλαγές στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα με την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα εγκαταλείψει τα ανόητα νεφελώματα περί κρατικού τραπεζικού πυλώνα.

Όταν έγραψα για τον κίνδυνο κρατικοποίησης των τραπεζών διαπίστωσα με λύπη ότι πολλοί αναγνώστες μου θεωρούν την κρατικοποίηση καλή εξέλιξη. Αντιπαθούν τις τράπεζες και τη συμπεριφορά των τραπεζών. Είναι τόση η αντιπάθεια ώστε να παραβλέπουν το συμφέρον τους. Η καρδιά πάνω από το μυαλό. Το συναίσθημα πάνω από τη λογική. Σήμερα θα πρέπει πάντως να αναγνωρίσουν ότι οι κινήσεις δύο ιδιωτικών τραπεζικών ομίλων – χωρίς το κράτος, ίσως και κόντρα στο κράτος – μπόρεσαν να αλλάξουν το επιχειρηματικό κλίμα και να δώσουν ένα μήνυμα αισιοδοξίας. Φάνηκε στο χρηματιστήριο. Το μήνυμα είναι σαφές: Αφήστε ελεύθερη την ιδιωτική οικονομία για να δούμε προκοπή.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ