Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩ…

Ας διαβάσουν κάποιοι προσεκτικά τί απεφάσισαν Γάλλοι και Γερμανοί

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Η περί ευρωομολόγου φημολογία ξεκίνησε πριν μία διετία από τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Μίμη Ανδρουλάκη, ο οποίος, ως γνησιότατο τέκνο της κομμουνιστικής αριστεράς την δεκαετία του 1980, στην ουσία πρότεινε έναν τρόπο να επωμιστούν το τεράστιο ελληνικό χρέος οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και την ευρωζώνη. Την πρόταση δε αυτή ο ευφυής Μ.Ανδρουλάκης διετύπωσε γνωρίζοντας καλά ότι εν έτει 2009 θα ήταν δύσκολη –αν όχι αδύνατη– η εγκατάσταση στην Ελλάδα μιας «δικτατορίας του προλεταριάτου», η οποία και θα διέγραφε το ελληνικό χρέος, όπως είχε πράξει το 1917 στην Ρωσία ο Βλαδίμηρος Λένιν.

Αυτή η πρόταση του βουλευτού του ΠΑΣΟΚ άρχικα έγινε μάλλον ψυχρά δεκτή, γιατί οι αποδέκτες της σίγουρα δεν πολυκαταλάβαιναν περί τίνος επρόκειτο. Σιγά-σιγά, όμως, η περί ευρωομολόγου θεωρία άρχισε να αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς, γιατί στα μάτια τους φαινόταν να είναι η εύκολη λύση –κυρίως για την Ελλάδα, μία χώρα που ιστορικά ζη με δανεικά. Και ίσως καλά έκανε, όσο υπήρχαν δανειστές –κερδοσκόποι, τοκογλύφοι και άλλοι– που την εμπιστεύονταν. Κάποτε, όμως, σούπες φτιαγμένες με τέτοια υλικά χαλάνε. Έτσι, οι πολιτικοί που έφεραν την χώρα στο σημερινό της χάλι και οι κολαούζοι τους στα μέσα μαζικής επικοινωνίας και το Διαδίκτυο άρχισαν να εφευρίσκουν και να προωθούν στην κοινή γνώμη «τρόπους» μη-πληρωμής του υπέρογκου δημοσίου χρέους μας, τους οποίους και συνόδευαν με τις γνωστές και «πιασάρικες» στην Ελλάδα θεωρίες συνομωσίας και επιβουλών κατά του «ενδόξου έθνους».

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση, η οποιά είχε άμεση ανάγκη από ρευστό που οι αγορές αρνούνταν πλέον να τής δώσουν, βρέθηκε μπροστά σε ένα σοβαρό δίλημμα. Είτε θα αποχωρούσε από την ευρωζώνη και θα ζητούσε αναδιάρθρωση του χρέους, είτε θα κέρδιζε πολιτικό χρόνο στο εσωτερικό εκβιάζοντας τους εταίρους μας για γενναιόδωρη βοήθεια. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, ένας δρόμος υπήρχε: αυτός της πυροδοτήσεως μιας ευρύτερης κρίσης στην ευρωζώνη, η οποία είχε βέβαια και τεράστιες θεσμικές αδυναμίες.

Έτσι, η κυβέρνηση Γ.Α.Παπανδρέου πρόθυμα υπέγραψε το Μνημόνιο, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι, πέρα από μία γερή εσωτερική υποτίμηση, δεν επρόκειτο να εφαρμόσει κανένα άλλο από τα προβλεπόμενα σοβαρά διαρθρωτικά μέτρα. Διότι παρόμοια μέτρα θα είχαν πολύ σοβαρό πολιτικό κόστος για το ΠΑΣΟΚ, δεδομένου ότι η πολιτική του δύναμη στηρίζεται στο πελατειακό κράτος, που το ίδιο δημιούργησε από το 1981 και μετά. Όταν λοιπόν ο πρωθυπουργός και οι σύμβουλοί του συνειδητοποίησαν ότι στην εφαρμογή του Μνημονίου θα είχαν απέναντί τους την ΝΔ και τον λαϊκισμό της –όπως είχε συμβεί και όταν το ΠΑΣΟΚ ήταν στην αντιπολίτευση– συνέχισαν την τακτική των μη-μεταρρυθμίσεων και της λήψης οριζόντιων μέτρων λιτότητας.

Σήμερα, η τακτική αυτή είναι πλέον αδιέξοδη. Η Ελλάδα σε καμμία περίπτωση δεν θα μπορέσει να τηρήσει τις συμφωνίες που υπέγραψε. Θα προσπαθήσει λοιπόν εκ νέου να κερδίσει χρόνο –γεγονός που μόνον επιδείνωση της κατάστασης συνεπάγεται. Η προσπάθεια του Γ.Α. Παπανδρέου να καταστήσει το ελληνικό δημόσιο χρέος ευρωπαϊκό πρόβλημα, τελικά θα γίνει μπούμερανγκ για τον ίδιο και για την χώρα. Και αυτό προκύπτει ξεκάθαρα από τα όσα ανακοίνωσαν η Γερμανίδα καγκελάριος Α.Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Ν.Σαρκοζύ μετά την τελευταία συνάντησή τους.

Κατά την εκτίμησή μας, το πιο σοβαρό μήνυμα από την συνάντηση αυτή είναι ότι, στον σχεδιασμό της ευρωζώνης του αύριο, ο αριθμός των χωρών που θα είναι μέλη της μάλλον θα αλλάξει. Διότι, στην μελλοντική ευρωζώνη που προανήγγειλαν οι δύο ηγέτες, οι όροι συμμετοχής σε αυτήν προϋποθέτουν ταχύτατη δημοσιονομική εξυγίανση, ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και συγκεντρωτική οικονομική διακυβέρνηση από τους ισχυρούς της ευρωζώνης.

Μπορούν όλες οι χώρες της ΟΝΕ να αποδεχθούν ή να ικανοποιήσουν τους νέους όρους που ανακοίνωσαν οι δύο ηγέτες; Μάλλον όχι, αφού ήδη δύο χώρες –Ελλάδα και Πορτογαλία– έχουν «εκτροχιασθεί» λόγω χρέους και ύφεσης και είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να προλάβουν τους υπόλοιπους στα χρονοδιαγράμματα (2013) που έθεσαν Μέρκελ και Σαρκοζύ. Αν, μάλιστα, οι πιέσεις των αγορών τις επόμενες εβδομάδες οδηγήσουν και άλλες χώρες στην ίδια κατάσταση, τότε είναι προφανές ότι –αν οι δύο ηγέτες εννοούν αυτό που είπαν– έχουν στο μυαλό τους μιαν άλλη ΟΝΕ στο ορατό μέλλον της ΕΕ, στην οποία προφανώς τα μέλη της δεν θα είναι ακριβώς τα ίδια με τα σημερινά.

Και από την άποψη αυτή, θα δικαιωθεί ο Τζωρτζ Σόρος όταν προσφάτως έγραψε ότι θα πρέπει να βρεθεί ήπιος τρόπος εξόδου της Ελλάδας και της Πορτογαλίας από την ευρωζώνη.

Κατά την εκτίμησή μας, η διαδικασία αυτή έχει ήδη δρομολογηθεί. Γι αυτό η κυβέρνηση προετοιμάζει το κοινό καταφέροντας σοβαρά πλήγματα στην εμπιστοσύνη του απέναντι στην οικονομία. Επίσης, η αδιαφορία της απέναντι στις απεργίες και τους εκβιασμούς των συντεχνιών αποδεικνύουν ότι θέλει να αφήσει την κατάσταση να σαπίσει. Γι αυτό παρακολουθεί αδιάφορη και την πτώση του Χρηματιστηρίου.

Στις σημερινές συνθήκες δημοσιονομικού εκτροχιασμού και ανόδου της ανεργίας, η γρήγορη ανάκαμψη απαιτεί την συνεχή επιδίωξη της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στις υπαρκτές προοπτικές για επίτευξη της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής και για ανταγωνιστική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Αυτή δε η εμπιστοσύνη αποκαθίσταται όταν οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία, που προκύπτουν αναπόφευκτα από την εφαρμογή του ΠΔΠ&ΔΜ, παρουσιάζονται όπως ακριβώς έχουν και εξηγούνται επαρκώς. Αντίθετα, η εμπιστοσύνη επιδεινώνεται δυσανάλογα όταν οι αναπόφευκτες αρνητικές εξελίξεις, που προκύπτουν ως αποτέλεσμα κάποιων δειλών προσαρμογών, υπερδιογκώνονται συστηματικά και παρουσιάζονται ως καταστροφή για την οικονομία.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, η κατάσταση είναι κρίσιμη και πολύ φοβούμεθα ότι το φθινόπωρο κάποιοι θα ρίξουν λάδι στην φωτιά. Εξάλλου, τί πρόβλημα έχουν; Πρώτη φορά θα κάψουν την Ελλάδα;