του Σωκράτη Πλούσα*
Ενώ έχουν παρέλθει δύο και πλέον χρόνια από την στιγμή που η Παγκόσμια Χρηματοοικονομική κρίση πέρασε και το κατώφλι της χώρας μας κι ενώ η πολιτική πραγματικότητα δείχνει να αλλάζει, είναι σαφές ότι δεν συμβαίνει το ίδιο και με την αντίστοιχη οικονομική-επιχειρηματική.
Το οικονομικό μοντέλο τώρα πια τίθεται εν αμφιβόλω, ενώ μέχρι πριν δύο χρόνια αλλά ακόμα και σε αυτά τα τελευταία, θεωρούταν όχι μόνο σωστό αλλά ταυτόχρονα κι αποτελεσματικό. Η αλλαγή δείχνει, λογικά, απίστευτα δύσκολη. Μέσα στην δίνη, πολύ συχνά ακούγονται «κορώνες» για το πώς θα επιτύχουμε την ανάπτυξη, του τύπου «...να βοηθήσουμε την οικοδομή», «...να προσλάβουμε κι άλλους 100.000 δημόσιους υπαλλήλους για να μην έχουμε ανεργία», «...να δώσουμε επιδοτήσεις».
Πώς θα περάσουμε από αυτό το μοντέλο, στο αντίστοιχο της υγιούς ανάπτυξης μέσα από την ανταγωνιστικότητα;
Είναι αναμενόμενο να υπάρξουν πολλές αντιστάσεις. Στην Οικονομική θεωρία υπάρχει η έννοια του deep structure, της «βαθιάς δομής» της οικονομίας, στην οποία βρίσκουμε υποδομές, διαδικασίες, τρόπους, λογικές κλπ που οι «νικητές» του σήμερα δεν θα ήθελαν με τίποτα να αλλάξουν, καθώς προφανώς έτσι θα απωλέσουν τα κεκτημένα. Ερχόμενο όμως το τέλος μια εποχής, αυτό νομοτελειακά πρέπει να αλλάξει, καθώς θεωρείται πεπερασμένο και ρεαλιστικά δεν αποτελεί επιλογή. Αυτό βιώνει ο Ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος σήμερα. Κάποιοι, οι πιο μεγάλοι έχουν ακόμα λίγες επιλογές, οι μεσαίοι και πιο μικροί όμως απλά ... κλείνουν.
Η αλλαγή αυτή μπορεί να γίνει είτε βίαια – απλά να κλείνουν συνεχώς επιχειρήσεις και να αυξάνεται η ανεργία – είτε πιο ομαλά με την λεγόμενη αλλαγή παραδείγματος – paradigm shift.
Η νέα επιχειρηματικότητα, έχει γίνει πολύ δημοφιλής τελευταία σαν η λύση στην ανεργία, δηλαδή αφού έχουμε ανέργους – πολλούς κι ειδικά νέους - να τους ωθήσουμε να κάνουν νέες εταιρείες και να γίνουν επιχειρηματίες. Μάλιστα, ο τρόπος που προκρίνεται είναι να πάρουν μια επιδότηση, να φτιάξουν ένα software ή να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά που είναι κι οι «νέες τάσεις» κι έτσι να γίνουν πλούσιοι, αν είναι δυνατό κι άκοπα...
Η ΝΕΑ Επιχειρηματικότητα – σαφώς διαφορετική από την νεανική - πρέπει να είναι επιλογή και μάλιστα να αγγίξει όλα τα επίπεδα του κράτους και της κοινωνίας, πρέπει να γίνει ένας τρόπος σκέψης κι ένα νέο μοντέλο εφαρμογής, ιδανικά καινοτόμο σε σχέση με όποια άλλη χώρα σε Παγκόσμιο επίπεδο. Η καινοτομία της δεν εξαντλείται στον φορολογικό συντελεστή ή στις επιδοτήσεις αλλά κυρίως στις πρακτικές και στις διαδικασίες.
Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι πια βρισκόμαστε σε μια παγκόσμια αγορά και τα εργαλεία που δίνουμε στις εταιρείες μας δεν μπορούν να είναι αντίστοιχα μιας κλειστής οικονομίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας ενός οικοσυστήματος, αρκετά σημαντικού εύρους, που θα περιλαμβάνει κατ’ αρχή άλλα μικρότερα οικοσυστήματα, το καθένα εκ των οποίων θα αφορά βιομηχανίες κι αγορές – αιχμές, όπου η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ανταγωνιστική.
Άρα δεν μιλάμε μόνο για τεχνολογικό οικοσύστημα, αλλά και για άλλα αντίστοιχα που θα μπορούσαν να αφορούν ενέργεια, μεταφορές, αγροτικές παραγωγές αλλά και πολιτισμό ή ακόμα και μεταφορές και τουρισμό.
Το κάθε ένα απο αυτά, θα είχε βέβαια το δικό του όραμα και θα στελεχωνόταν από φωτισμένα μυαλά του εξωτερικού – κυρίως λόγω παραστάσεων – αλλά κι από έμπειρους επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες κλπ που θα έδιναν χρόνο ακόμα κι εθελοντικά για να δουν το οικοσύστημα να δουλεύει και να δημιουργεί νέες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.
Επίσης, το κάθε ένα από αυτά θα έβαζε κάτω από την ομπρέλλα του θεσμούς όπως πανεπιστήμια, καταξιωμένες εταιρείες οι οποίες θα προσέθεταν know-how, χρηματοδότες ακόμα και τράπεζες, start-ups, μέντορες, administrators ακόμα και λογιστές και δικηγόρους, ανθρώπους του κρατικόυ μηχανισμού που θα υλοποιούσαν ένα άτυπο fast-track, ίσως κι accelerators ή ακόμα και συμβούλους με προσανατολισμό στην καινοτομία ή σε αντίστοιχες διαδικασίες ανάπτυξης. Ολοι αυτοί συντονισμένοι κάτω από έναν κεντρικό διοικητικό μηχανισμό ... αποκέντρωσης κι άναρχης ανάπτυξης, όπου το μόνο κοινό των εμπλεκόμενων θα ήταν ο στόχος και τίποτε άλλο.
Αν και πάντα σε τέτοια εγχειρήματα το βασικό ζητούμενο θα ήταν η χρηματοδότηση, θεωρούμε ανεπίτρεπτο να την ψάξουμε στα ταμεία του κράτους. Είναι παραπάνω από σίγουρο ότι πολλοί επενδυτές από το εξωτερικό – κυρίως δε Ελληνικά venture capitals και funds – ψάχνουν να επενδύσουν σε Ελληνικό management και σε Ελληνικές εταιρείες, γνωρίζοντας τις τεράστιες δυνατότητες των συμπατριωτών μας όταν βρούν δομημένο περιβάλλον.
Ταυτόχρονα, οι καλύτεροι επενδυτές τουλάχιστον στην Αμερική είναι οι ίδιες οι επιτυχημένες εταιρείες, που έβγαλαν αρκετά λεφτά για να τα μοιράσουν πια πίσω στην αγορά και να «αγοράσουν» από μικρά κι ευέλικτα start-ups τεχνολογίες κι ιδέες που για αυτών την οργάνωση είναι δύσκολο να αναπτυχθεί.
Τέλος και σημειολογικά, όλη αυτή η οργάνωση δεν θα έπρεπε να είναι στην Αθήνα, ούτε καν στην Θεσσαλονίκη. Γιατί όχι στις Κυκλάδες όπου ο Michael Detrouzos ονειρευόταν θερμοκοιτίδες τεχνολογικών επιχειρήσεων, ή στην Κρήτη με το μοναδικό κλίμα, ή στην Δυτική Ελλάδα με την τεράστια ανεργία αλλά και την παροιμιώδη διάθεση των ντόπιων να μην εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Λόγω δε του κλίματος, θα μπορούσαν αυτές οι πόλεις να «τραβήξουν» και πολλούς ξένους συμμετέχοντες ή και επαγγελματίες που θα έβλεπαν κάτι νέο να γεννιέται.
Πάνω όμως και πέρα από όλα, η επιτυχής κατάληξη αυτού του εγχειρήματος θα οφείλεται σε δύο παράγοντες:
1. Στον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό των οικοσυστημάτων με τρόπο τέτοιο που να εκμεταλλευτούν τις δυνατοτητες του δυναμικού και να τις μετατρέψουν σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα παγκοσμίου εμβέλειας και
2. Στον εθελοντισμό και στην προσφορά, από τους εμπλεκόμενους, κάτι που θα όριζε και μια νέα κοινωνική συμπεριφορά και μια νέα κουλτούρα.
Η Ελλάδα δεν πτώχευσε κυρίως οικονομικά. Απλά οι Ελληνες έχασαν την ελπιδα και το όραμα. Ειναι ικανή η αποκατάσταση των, να οδηγήσει σε ένα νέο θαύμα, όμοιο του οποίου η Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ δημιουργός.
*Αντιπρόεδρος του Hellenic Start Up Association (www.hellenicstartups.gr) και συνιδρυτής της Neovent – Business Accelerators (www.neovent.co.uk)
Ενώ έχουν παρέλθει δύο και πλέον χρόνια από την στιγμή που η Παγκόσμια Χρηματοοικονομική κρίση πέρασε και το κατώφλι της χώρας μας κι ενώ η πολιτική πραγματικότητα δείχνει να αλλάζει, είναι σαφές ότι δεν συμβαίνει το ίδιο και με την αντίστοιχη οικονομική-επιχειρηματική.
Το οικονομικό μοντέλο τώρα πια τίθεται εν αμφιβόλω, ενώ μέχρι πριν δύο χρόνια αλλά ακόμα και σε αυτά τα τελευταία, θεωρούταν όχι μόνο σωστό αλλά ταυτόχρονα κι αποτελεσματικό. Η αλλαγή δείχνει, λογικά, απίστευτα δύσκολη. Μέσα στην δίνη, πολύ συχνά ακούγονται «κορώνες» για το πώς θα επιτύχουμε την ανάπτυξη, του τύπου «...να βοηθήσουμε την οικοδομή», «...να προσλάβουμε κι άλλους 100.000 δημόσιους υπαλλήλους για να μην έχουμε ανεργία», «...να δώσουμε επιδοτήσεις».
Πώς θα περάσουμε από αυτό το μοντέλο, στο αντίστοιχο της υγιούς ανάπτυξης μέσα από την ανταγωνιστικότητα;
Είναι αναμενόμενο να υπάρξουν πολλές αντιστάσεις. Στην Οικονομική θεωρία υπάρχει η έννοια του deep structure, της «βαθιάς δομής» της οικονομίας, στην οποία βρίσκουμε υποδομές, διαδικασίες, τρόπους, λογικές κλπ που οι «νικητές» του σήμερα δεν θα ήθελαν με τίποτα να αλλάξουν, καθώς προφανώς έτσι θα απωλέσουν τα κεκτημένα. Ερχόμενο όμως το τέλος μια εποχής, αυτό νομοτελειακά πρέπει να αλλάξει, καθώς θεωρείται πεπερασμένο και ρεαλιστικά δεν αποτελεί επιλογή. Αυτό βιώνει ο Ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος σήμερα. Κάποιοι, οι πιο μεγάλοι έχουν ακόμα λίγες επιλογές, οι μεσαίοι και πιο μικροί όμως απλά ... κλείνουν.
Η αλλαγή αυτή μπορεί να γίνει είτε βίαια – απλά να κλείνουν συνεχώς επιχειρήσεις και να αυξάνεται η ανεργία – είτε πιο ομαλά με την λεγόμενη αλλαγή παραδείγματος – paradigm shift.
Η νέα επιχειρηματικότητα, έχει γίνει πολύ δημοφιλής τελευταία σαν η λύση στην ανεργία, δηλαδή αφού έχουμε ανέργους – πολλούς κι ειδικά νέους - να τους ωθήσουμε να κάνουν νέες εταιρείες και να γίνουν επιχειρηματίες. Μάλιστα, ο τρόπος που προκρίνεται είναι να πάρουν μια επιδότηση, να φτιάξουν ένα software ή να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά που είναι κι οι «νέες τάσεις» κι έτσι να γίνουν πλούσιοι, αν είναι δυνατό κι άκοπα...
Η ΝΕΑ Επιχειρηματικότητα – σαφώς διαφορετική από την νεανική - πρέπει να είναι επιλογή και μάλιστα να αγγίξει όλα τα επίπεδα του κράτους και της κοινωνίας, πρέπει να γίνει ένας τρόπος σκέψης κι ένα νέο μοντέλο εφαρμογής, ιδανικά καινοτόμο σε σχέση με όποια άλλη χώρα σε Παγκόσμιο επίπεδο. Η καινοτομία της δεν εξαντλείται στον φορολογικό συντελεστή ή στις επιδοτήσεις αλλά κυρίως στις πρακτικές και στις διαδικασίες.
Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι πια βρισκόμαστε σε μια παγκόσμια αγορά και τα εργαλεία που δίνουμε στις εταιρείες μας δεν μπορούν να είναι αντίστοιχα μιας κλειστής οικονομίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας ενός οικοσυστήματος, αρκετά σημαντικού εύρους, που θα περιλαμβάνει κατ’ αρχή άλλα μικρότερα οικοσυστήματα, το καθένα εκ των οποίων θα αφορά βιομηχανίες κι αγορές – αιχμές, όπου η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ανταγωνιστική.
Άρα δεν μιλάμε μόνο για τεχνολογικό οικοσύστημα, αλλά και για άλλα αντίστοιχα που θα μπορούσαν να αφορούν ενέργεια, μεταφορές, αγροτικές παραγωγές αλλά και πολιτισμό ή ακόμα και μεταφορές και τουρισμό.
Το κάθε ένα απο αυτά, θα είχε βέβαια το δικό του όραμα και θα στελεχωνόταν από φωτισμένα μυαλά του εξωτερικού – κυρίως λόγω παραστάσεων – αλλά κι από έμπειρους επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες κλπ που θα έδιναν χρόνο ακόμα κι εθελοντικά για να δουν το οικοσύστημα να δουλεύει και να δημιουργεί νέες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.
Επίσης, το κάθε ένα από αυτά θα έβαζε κάτω από την ομπρέλλα του θεσμούς όπως πανεπιστήμια, καταξιωμένες εταιρείες οι οποίες θα προσέθεταν know-how, χρηματοδότες ακόμα και τράπεζες, start-ups, μέντορες, administrators ακόμα και λογιστές και δικηγόρους, ανθρώπους του κρατικόυ μηχανισμού που θα υλοποιούσαν ένα άτυπο fast-track, ίσως κι accelerators ή ακόμα και συμβούλους με προσανατολισμό στην καινοτομία ή σε αντίστοιχες διαδικασίες ανάπτυξης. Ολοι αυτοί συντονισμένοι κάτω από έναν κεντρικό διοικητικό μηχανισμό ... αποκέντρωσης κι άναρχης ανάπτυξης, όπου το μόνο κοινό των εμπλεκόμενων θα ήταν ο στόχος και τίποτε άλλο.
Αν και πάντα σε τέτοια εγχειρήματα το βασικό ζητούμενο θα ήταν η χρηματοδότηση, θεωρούμε ανεπίτρεπτο να την ψάξουμε στα ταμεία του κράτους. Είναι παραπάνω από σίγουρο ότι πολλοί επενδυτές από το εξωτερικό – κυρίως δε Ελληνικά venture capitals και funds – ψάχνουν να επενδύσουν σε Ελληνικό management και σε Ελληνικές εταιρείες, γνωρίζοντας τις τεράστιες δυνατότητες των συμπατριωτών μας όταν βρούν δομημένο περιβάλλον.
Ταυτόχρονα, οι καλύτεροι επενδυτές τουλάχιστον στην Αμερική είναι οι ίδιες οι επιτυχημένες εταιρείες, που έβγαλαν αρκετά λεφτά για να τα μοιράσουν πια πίσω στην αγορά και να «αγοράσουν» από μικρά κι ευέλικτα start-ups τεχνολογίες κι ιδέες που για αυτών την οργάνωση είναι δύσκολο να αναπτυχθεί.
Τέλος και σημειολογικά, όλη αυτή η οργάνωση δεν θα έπρεπε να είναι στην Αθήνα, ούτε καν στην Θεσσαλονίκη. Γιατί όχι στις Κυκλάδες όπου ο Michael Detrouzos ονειρευόταν θερμοκοιτίδες τεχνολογικών επιχειρήσεων, ή στην Κρήτη με το μοναδικό κλίμα, ή στην Δυτική Ελλάδα με την τεράστια ανεργία αλλά και την παροιμιώδη διάθεση των ντόπιων να μην εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Λόγω δε του κλίματος, θα μπορούσαν αυτές οι πόλεις να «τραβήξουν» και πολλούς ξένους συμμετέχοντες ή και επαγγελματίες που θα έβλεπαν κάτι νέο να γεννιέται.
Πάνω όμως και πέρα από όλα, η επιτυχής κατάληξη αυτού του εγχειρήματος θα οφείλεται σε δύο παράγοντες:
1. Στον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό των οικοσυστημάτων με τρόπο τέτοιο που να εκμεταλλευτούν τις δυνατοτητες του δυναμικού και να τις μετατρέψουν σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα παγκοσμίου εμβέλειας και
2. Στον εθελοντισμό και στην προσφορά, από τους εμπλεκόμενους, κάτι που θα όριζε και μια νέα κοινωνική συμπεριφορά και μια νέα κουλτούρα.
Η Ελλάδα δεν πτώχευσε κυρίως οικονομικά. Απλά οι Ελληνες έχασαν την ελπιδα και το όραμα. Ειναι ικανή η αποκατάσταση των, να οδηγήσει σε ένα νέο θαύμα, όμοιο του οποίου η Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ δημιουργός.
*Αντιπρόεδρος του Hellenic Start Up Association (www.hellenicstartups.gr) και συνιδρυτής της Neovent – Business Accelerators (www.neovent.co.uk)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου